چکیده:
حضور و نفوذ رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان در تمام ابعاد اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، نظامی و امنیتی در چند سال گذشته فزاینده بوده و همین مسئله باعث بروز نگرانی ها و اعتراضات لفظی مقامات سیاسی ـ امنیتی ایران شده است. این مقاله با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و به روش مطالعه کیفی و تحلیل محتوا به بررسی دلایل گسترش مناسبات آذربایجان ـ رژیم صهیونیستی از یک سو و تبعات امنیتی آن بر ایران پرداخته است. هدف، پاسخ گویی به این سوال اصلی است که روابط دو کشور چه تبعاتی بر امنیت ملی ایران دارد و نشانگاه و شگردهای نفوذ اطلاعاتی ـ امنیتی رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان کدام اند؟ براساس مطالعه اسناد و مدارک موجود سه ابتکار مهم برای این اقدامات ازسوی رژیم صهیونیستی احصا شده است: ایجاد نهادها و سازمان های فرهنگی ـ اجتماعی، اقدامات توسعه ای و فنی، قراردادها و همکاری های نظامی. این سه پوشش رژیم صهیونیستی برای بهره برداری اطلاعاتی از ایران و به تبع آن اقدامات امنیتی است که از طریق خاک جمهوری آذربایجان انجام می شود. تلاش برای شناسایی سازمان ها و نهادهای پوششی رژیم صهیونیستی و بیان ماهیت و نوع عملکرد اطلاعاتی آنها از مهم ترین اهداف مقاله حاضر است. به این منظور در هر بخش و برای فهم درست از ارکان مقاله، شش مدل تحلیلی ارائه شده است.
Presence and influence of The Zionist regime in Azerbaijan Republic in all economic, cultural, political, military, and security aspects have been growing in the past few years, and this issue caused concerns and vocal protest of Iranian security and political officials. This article is a descriptive approach to qualitative research and content analysis techniques to assess the nature of expansion of Zionist-Azerbaijan relation and to analyze its security effects on Iran. The purpose is to answer to this question: what is the implication of this relation on Iran and what are Israeli intelligence penetration and target devices in Azerbaijan? Based on the study of available documents three important Zionist regime’s initiatives have been recognized: creating social and cultural institutions, technical development, military contracts and cooperation. These are three covers for Israel’s intelligence and security operation on Iran which are carried through the territory of Azerbaijan. Identifying the Zionist umbrella organizations and describing the nature and type of its intelligence operation are important objectives of the present paper. For this purpose and for understanding the fundamentals of paper, the authors have developed six analytical models.
خلاصه ماشینی:
هدف ،پاسخ گویی به این سؤال اصلی است که روابط دو کشور چه تبعاتی بر امنیت ملی ایران داردو نشانگاه و شگردهای نفوذ اطلاعاتیـ امنیتی رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان کدام اند؟ براساس مطالعه اسنادو مدارک موجود سه ابتکار مهم برای این اقدامات ازسوی رژیم صهیونیستی احصا شده است :ایجاد نهادهاو سازمان های فرهنگیـ اجتماعی، اقدامات توسعه ای و فنی، قراردادهاو همکاریهای نظامی.
دراین راستا تلاش برای جلب همکاری وحمایت جمهوری های قفقاز درمجامع بین المللی، کاهش فشارها علیه رژیم صهیونیستی ،خارج کردن خود ازبحران مشروعیت سیاسی، جلوگیری از تشکیل جبهه ضدرژیم صهیونیستی به رهبری ایران ، تلاش برای مقابله با گسترش اسلام گرایی ، جلوگیری ازنفوذ ایران درمنطقه ، تسهیل مهاجرت یهودیان این منطقه و گسترش سطح تماس بابرخی کشورهای اسلامی به منظور ایجاد تفرقه میان آنها وازهمه مهم ترمسئله انتقال انرژی ، ازجمله اهداف رژیم صهیونیستی درمنطقه محسوب می شوند.
چارچوب نظری ومدل مفهومی محور نظری این مقاله ازدوقسمت تشکیل شده ، قسمت اول به آن دسته ازنظریه های سیاست بین الملل مربوط است که حضور ونفوذ رژیم صهیونیستی رادرمناطق راهبردی دنیا (دراین مقاله جمهوری آذربایجان )توجیه می کند که واقع گرایی وبه ویژه واقع گرایی تهاجمی ازآن دسته است وقسمت دوم نظریه «اتحاد پیرامونی »١یا میثاق حاشیه ای است که بیانگر وتبیین کننده نقش واهداف بازیگر (رژیم صهیونیستی )است .
The Globalization of World Politics (An Introduction to International Relations), Oxford, Oxford University Press.