چکیده:
روزنامهنگاران ایرانی، این روزها بسیار بیشتر از گذشته از مطالب دیگر رسانهها و خبرگزاریها استفاده میکنند. طبق آییننامههای اخلاق حرفهای مطبوعات و کتابهای آموزش روزنامهنگاری، روزنامهنگاران باید در شرایط عادی، منابع خبری خود را به دقیقترین وضع معرفی کنند و نام رسانهای را که از مطلبش استفاده کردهاند، ذکر کنند. برای بررسی میزان ذکر منبع در روزنامههای ایران، هفت روزنامة سراسری در فصل تابستان 1393 در نظر گرفته شد که نمایندة تنوع روزنامهها در کشور باشند. با تحلیلمحتوای تمام مطالب این روزنامهها و با استفاده از آزمون کایـ اسکوئر، مشخص شد که میزان ذکر منبع بین روزنامههای سیاسی و غیرسیاسی بهطور معناداری متفاوت است و این تفاوت معنادار بین حوزههای مختلف خبری نیز وجود دارد. با تحلیلمحتوای این روزنامهها مشخص شد حدود 25 درصد کل مطالب روزنامهها منبع خبری ندارند. روزنامههای سیاسی بیشتر به ذکر منبع اهمیت میدهند و مطالب حوزههای ورزشی و حوادث، کمترین میزان ذکر منبع را دارا هستند.
Iranian Journalists, nowadays use contents of other media more than the past. According to handbooks and textbooks of professional ethics in journalism, in normal situation journalists should identify their sources clearly and declare the name of medium which is used in their articles. For assessment of sourcing in Iranian newspapers, 7 national newspaper were selected which they shown variety of journalism atmosphere in Iran. By content analysis of all articles in these newspapers and Chi-square test, the researcher understand that there in a significant difference between political and apolitical newspapers in sourcing and also this difference is significant in various news beats. This research shows that about 25 percent of articles in newspapers have not any source. In political newspapers, sourcing is more important and in news beats, sports and events desks have the least sourcing.
خلاصه ماشینی:
با تحلیلمحتوای تمام مطالب این روزنامهها و با استفاده از آزمون کایـ اسکوئر، مشخص شد که میزان ذکر منبع بین روزنامههای سیاسی و غیرسیاسی بهطور معناداری متفاوت است و این تفاوت معنادار بین حوزههای مختلف خبری نیز وجود دارد.
کتابچة راهنمای روزنامهنگاری رویترز، در قسمت «صحت» مطالب تولیدشدة این خبرگزاری، نوشته است: «تا جاییکه ممکن است از منابع خبری با نام استفاده کنید چون آنها مسئول اطلاعاتی هستند که تولید میکنند، با این حال، ما دربارة صحت، تعادل و قانونی بودن مطالب مسئولیت داریم» (Reuters Handbook of Journalism.
با این حال، در پیمایشی که نگارندة مقالة حاضر در سال 1386 بین خبرنگاران روزنامههای سراسری انجام داده است، تنها 9 درصد آنها گفتهاند که روزنامهنگاران در نوشتن مطالب خود باید «بسیار زیاد» به ذکر منبع اخبار و اطلاعات مقید باشند.
درصد سطح انواع تولید در هر روزنامه (رجوع شوی به تصویر صفحه) میزان تولیدی بودن یا ذکر منبع در انواع حوزههای خبری را نیز میتوان در این تحلیلمحتوا محاسبه کرد.
بیتوجهی خبرنگاران حوزههای ورزشی و حوادث به اصول حرفهای روزنامهنگاری و نیز رقابت تنگاتنگ خبرنگاران این حوزهها، باعث شده است که گاهی مطالب را از دیگر منابع بردارند و به نام خود به چاپ بسپارند یا دست کم، منبع اصلی آنرا ذکر نکنند.
البته در تمام حوزههای خبری، میزان مطالب بدون منبع خبری بسیار بالاتر از آن است که در آییننامههای اخلاق حرفهای و کتابهای آموزش روزنامهنگاری آمده است.