چکیده:
در این بحث پس از طرح اقوال و بررسی ادله، اثبات میشود که در عصر غیبت ابتدائا پرداخت زکات به حاکم شرع واجب نیست و خود مکلف مجاز است آن را در موارد مقرر مصرف کند. ولی در صورت مطالبه حاکم شرع پرداخت زکات به وی واجب خواهد بود و مصرف آن از سوی مالک مجزی نیست.
خلاصه ماشینی:
"« آن است که بر مالک واجب است ابتدائا زکات را به حاکم شرع بپردازد و خود او ولایت بر صرف آن را ندارد، اما از ظاهر روایات خاصه فراوانی در باب زکات استفاده میشود که خود مالک ولایت بر صرف زکات داشته و مجاز است مستقیما یا با نصب وکیل آن را میان مستحقین توزیع کند و بنابر این بر او واجب نیست ابتدائا زکاتش را به امام یا در عصر غیبت به فقیه جامع الشرایط بپردازد.
این حکم هم بر مقلدان او و هم بر غیر مقلدان او از باب نفوذ حکم حاکم واجب الاطاعه است، ولی چون فتوا نیست و به عنوان حکم حاکم صادر شده است اگر مالک مخالفت کرده و خودش اقدام به صرف زکات در مصارف مقرر کند مجزی است؛ زیرا تکلیف اولیه مالک به پرداخت زکات و ولایت او بر صرف آن به حال خود باقی بوده و حکم حاکم تکلیف ثانوی بر ذمه مالک است و موجب سقوط تکلیف اولیه او و نیز ولایت او بر صرف زکات نمیشود، اگر چه مالک به سبب مخالفت با حکم حاکم مرتکب گناه شده است.
بیان دوم: صرف نظر از ظهور آیه و روایات مذکور، مقتضای اصل و قاعده نیز این است که در صورت مطالبه حاکم شرعی زکات باید به او پرداخت شود؛ زیرا روایات مجوزه که دلیل جواز صرف زکات از سوی خود مالک است، نسبت به مواردی که امام )ع( یا حاکم شرعی مطالبه زکات کرده باشد اطلاق ندارند و روایات مذکور ناظر به زمانی است که امام)ع( بسط ید نداشت و زکات را مطالبه نمیکرد، لذا اجازه میداد که خود مالکان آن را به مصارفش برسانند."