چکیده:
سحر از جمله جرایمی است که حدی برای آن در قرآن مشخص نشده است و نظر اهل لغت، فقها و مفسران در رابطه با مفهوم، اقسام کیفر و استثنائات وارد بر آن مختلف است. مشهور فقها به نحو مطلق قائل به قتل ساحر مسلمان و تعزیر ساحر کافر شدهاند. از نظر عدهای کسی که آن را حلال بداند یا همراه با مقدماتی انجام دهد که موجب کفر او باشد کشته میشود و برخی دیگر نیز تنها کسی که سحر را حرفه خودش قرار داده مستحق اعدام دانستهاند. در خصوص استثنائات وارد بر جرم سحر مشهور فقها دفع سحر به سحر را جایز میدانند که این امر مورد تایید برخی قرار نگرفته است. در این مقاله به بررسی این نظریات و ادله آنها میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
"ولی آنچه از وی صادر میشود یک امر واقعی است، مانند اینکه چیزی را از جایی میگیرد و در جایی دیگر میگذارد ولی چون این کار با سرعت انجام میشود، بیننده خیال میکند آن چیز خودش به آن مکان رفت، حال آنکه سحر یک امر خیالی محض است؛ یعنی در عالم خارج هیچ عمل مادی اتفاق نیفتاده است، بلکه شخص در ذهن خودش وجود واقعی امری را تصور میکند به گونهای که یقین به حدوث واقعی آن پیدا میکند.
دلیل سوم: از ادله دیگری که صاحب مکاسب آن را نقل میکند شهادتی است که مرحوم فاضل مقداد و علامه مجلسی مبنی بر وارد شدن اقسام چهارگانه در عنوان سحر ارائه کردهاند و صاحب ایضاح نیز این اقسام را جزو سحر دانسته است(266) ولی تمسک به شهادت آن دو نفر از جهاتی مورد خدشه است: نخست آنکه شهادت این دو، مستند به اجتهاد ایشان است و شهادتی که مستند به اجتهاد و حدس و رأی باشد، معتبر نیست؛ یعنی در صورتی که شهود امری را به وسیله حواس ظاهری درک کنند، گواهیشان قابل پذیرش خواهد بود.
قتل مرتکب مستحل جماعتی از متأخرین با ملاحظه اینکه در عصر معصوم غالبا ساحران اعتقاد به تأثیر کواکب و اجرام آسمانی در عمل داشتهاند و حوادث را به آنها استناد میدادند، جواز قتل ساحر مسلمان را مقید به مستحل آن کردهاند؛ یعنی هرگاه مرتکب با اعتقاد به اباحه سحر آن را انجام دهد مرتد محسوب و توبه داده میشود و چنانچه از قبول توبه امتناع کند، کشته میشود؛ زیرا امری را که جمیع مسلمین آن را حرام میدانند، حلال شمرده است، همان گونه که اگر زنا را حلال بداند کافر محسوب میشد."