چکیده:
فراگیری زبان عربی در مقام زبان دین و فرهنگ به عنوان یکی از غنی ترین و پرکاربردترین زبان های دنیا، در جامعه ما با چالش های بسیاری دست و پنجه نرم می کند. این در حالی است که زبان انگلیسی به طور روزافزونی در بین لایه لایه های روان، اندیشه و ارتباطات اجتماعی نفوذ می کند و با بهره گیری از تمامی قوا و ابزارهای روانی، فرهنگی، اجتماعی، آموزشی، رسانه ای و غیره خواسته یا نا خواسته در جهت تخریب سایر زبان ها و فرهنگ ها به پیش می تازد. مقاله حاضر به روش توصیفی-تحلیلی، علل محرومیت زبان عربی در مدارس و دانشگاه های ایران را از زوایای مختلف زبانشناختی و آموزشی به شکل تطبیقی ارزیابی کرده و وضعیت کنونی این زبان را با توجه به اعتبار زبان انگلیسی در مقام زبان بین المللی مقایسه کرده است. بررسی نحو زبان های عربی و انگلیسی در مقابل زبان فارسی با استناد به شیوه های زبانشناسی مقابله ای و نظریه میانه رو آلر و ضیاء حسینی نشان می دهد ساختار نحوی زبان عربی که یکی از زبان های سامی است، بسیار متفاوت از زبان های هند و اروپایی از قبیل انگلیسی و فارسی است، در نتیجه برای زبان آموزان دشواری های بسیاری ایجاد می کند. همچنین، بررسی مولفه های برنامه ریزی آموزشی، زبان آموز، کتب و وسایل آموزشی، معلم، و روش های تدریس نشان می دهد که متاسفانه برنامه ریزی ها و آموزش زبان عربی در مدارس و دانشگاه های ایران به دور از تحولات عظیمی که در آموزش زبان های خارجی در سراسر دنیا صورت گرفته اند، اعمال می شوند.
خلاصه ماشینی:
از میان مقالات و آثار پژوهشی که به بررسی آموزش زبان عربی در ایران پرداخته¬اند، می¬توان به موارد زیر اشاره کرد: «ریشه¬یابی مشکلات آموزش زبان عربی در دانشگاههای ایران: مبانی تعریف گرایش» (رسولی، 1384ش)، «آموزش عربی در مدارس و دانشگاههای ایران (نقصها، کاستیها، و راهکارها)» (سلیمی، 1386ش)، «آموزش عربی در مدارس و آموزشگاههای ایران: نقص¬ها، کاستی-ها و راهکارها» (سلیمی، 1386ش)، «نقد و بررسی آموزش مکالمه عربی» (شکیب¬انصاری، 1382ش)، «ارائه یک الگوی آموزشی مناسب جهت کسب مهارت خواندن زبان عربی» (میرزایی و نظری، 1384ش)، «آموزش مهارت نوشتن عربی در ایران: موانع و راهکارها» (قائمی، 1386ش)، پایان¬نامة «علل کم¬علاقگی دانش¬آموزان به درس عربی در شهر شیراز» (پاکیزه خو،1381ش) در دانشگاه اصفهان، مقالة «بررسی علل کم¬ علاقگی دانش¬آموزان دبیرستان به درس عربی از دیدگاه دبیران شهر شیراز» (خاقانی و همکاران، 1385ش) و مقالة «بررسی وضعیت روش¬های تدریس زبان¬های عربی و انگلیسی در دانشگاه بین¬المللی امام خمینی» که در اولین همایش میان رشته¬ای آموزش و یادگیری زبان در دانشگاه فردوسی مشهد در آبان ماه 1391ش.
از آنجا که توجه جزء به جزء به تمامی مفاهیم موجود در مدل ارائه شده خارج از حوصله هر مطالعه و نیازمند بررسی بسیاری از عوامل تأثیرگذار است، پژوهش حاضر بر آن است، به بررسی تنها چند مؤلفه کلیدی و مؤثر بسنده نماید و با استفاده از آنها به بررسی علل ضعف و کاستیهای مربوط به آموزش زبان عربی در مقایسه با زبان انگلیسی بپردازد: 1-2-2 برنامه¬ریزی آموزشی (Language Planning) همسو با یافتههای تحقیقاتی مک گوایر )1996م:607( نیروی محرکه بخش اعظم سیاست گزاریهای زبانهای خارجی در ایران و بسیاری از کشورهای در حال توسعه در مدارس دولتی فرمایشی است تا مطالبه¬ای (Command vs.