چکیده:
اضافه برداشت از منابع بودجه برای اجرای سیاستهای منافع خاص، وقتی به یک الگوی رفتاری تبدیل گردد، پدیدهای را سبب میشود که از آن تحت عنوان «مشکل منبع مشاع» نام میبرند. این مقاله مشکل منبع مشاع در بودجهریزی عمرانی کشور را از زاویه نقش نهادهای انتخاباتی به عنوان قواعد حاکم بر رفتار نمایندگان مجلس که در حقیقت یکی از مهمترین گروههای تأثیرگذار بر تخصیص بودجه هستند، تحلیل میکند. پرسش اصلی تحقیق پیش رو این است که ادغام حوزههای انتخابیه هر استان (استانی شدن انتخابات مجلس)، چه تأثیری بر انگیزه نمایندگان مجلس در پیگیری طرحهای عمرانی ملی و منطقهای و به تبع آن مشکل منبع مشاع در بودجهریزی عمرانی خواهد داشت؟ برای تحلیل مسئله فوق در این مقاله با استفاده از یک مدل بهینهیابی ریاضی، میزان انحراف تخصیص منابع از وضعیت بهینه اجتماعی، در شرایط قبل و بعد از استانی شدن انتخابات مجلس استخراج شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در مجموع با ایجاد این تغییر نهادی: 1) مشکل منبع مشاع کاهش خواهد یافت. 2) انگیزه نمایندگان برای تدارک طرحهای عمرانی ملی افزایش خواهد یافت. 3) پاسخگویی نسبت به حوزههای انتخابیه کاهش خواهد یافت.
When over-extraction of budget resources for executing special interests policies becomes a behavioural pattern, it results in creating a phenomenon which is known as “common pool problem”. This paper analyses the common pool problem in development projects budgeting in Iran from the view point of the role of electoral institutions which is a determinant of the behaviour of members of parliament who as a matter of fact are one of the most influential groups in allocating the country’s budget. One main question of this study is to examine the impact of amalgamation of constituencies of each province - i.e. provincialising the constituencies – on MPs’ motivational behaviour in pursuing the national development plans against local ones. Consequently, the common pool problem in development budgeting is being addressed.In order to analyse the above-mentioned problem, a mathematical optimising model has been used to measure the degree of resource allocation deviation from a social optimal level before and after the amalgamation of constituencies. The study reveals that by applying this institutional change (1) the common pool problem will be alleviated (2) the MPs will be more motivated to prepare national development projects, and (3) the accountability to local constituencies will be decreased.
خلاصه ماشینی:
پرسش اصلی تحقیق پیش رو این است که ادغام حوزه های انتخابیه هر استان (استانی شدن انتخابات مجلس )، چه تأثیری بر انگیزه نمایندگان مجلس در پیگیری طرح های عمرانی ملی و منطقه ای و به تبع آن مشکل منبع مشاع در بودجه ریزی عمرانی خواهد داشت ؟ برای تحلیل مسأله فوق در این مقاله با استفاده از یک مدل بهینه یابی ریاضی، میزان انحراف تخصیص منابع از وضعیت بهینه اجتماعی، در شرایط قبل و بعد از استانی شدن انتخابات مجلس استخراج شده است .
نتایج تحقیق حاکی از آن است که در مجموع با ایجاد این تغییر نهادی: ١) مشکل منبع مشاع کاهش خواهد یافت ؛ ٢) انگیزه نمایندگان برای تدارک طرح های عمرانی ملی افزایش خواهد یافت و ٣) پاسخ گویی نسبت به حوزه های انتخابیه کاهش خواهد یافت .
این مقاله برای تحلیل مشکل منبع مشاع در بودجه ریزی عمرانی کشور، تمرکز اصلی خود را بر نهادهای انتخاباتی معطوف ساخته است که با مقید ساختن فرآیند گزینش نمایندگان مجلس ، بر انگیزه آنها در پیگیری سیاست های بودجه ای تأثیر میگذارند.
در واقع وجه تمایز این قواعد تصمیم گیری از یک سو به جامعیت نگاه تصمیم گیرندگان در درونی کردن آثار خارجی ناشی از تحمیل بار مالی تدارک طرح های عمرانی هر منطقه به سایر مناطق مربوط میشود که تعیین کننده شدت بروز مشکل منبع مشاع است و از سوی دیگر با میزان پاسخ گویی نسبت به شهروندان مناطق ارتباط پیدا میکند.