چکیده:
هدف این پژوهش«بررسی نگرش دانشآموزان پایهی سوم متوسطهی شهر نیشابور به درس دین و زندگی» بوده است. سه پرسش نامهی نگرش سنج به مطلوبیت درس (ناظر بر سه مقولهی جذابیت،اهمیت و فهم)،نگرش سنج به معلم و مقیاس هویت دینی،به عنوان ابزار تحقیق استفاده شدند. جامعهی آماری شامل 327 نفر از دانشآموزان پایهی سوم متوسطه شهر نیشابور بود که از هر دو جنس و در رشتههای علوم انسانی و تجربی در سال تحصیلی90-89 به تحصیل مشغول بودهاند. برای نمونه گیری،از روشطبقهای و خوشهای استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که نگرش دانشآموزان نسبت به سه مولفهی "جذابیت،اهمیت و فهم" نسبتا مطلوب بوده است. بر اساس نتایج حاصل از آزمونt،بین پسران و دختران در مولفههای جذابیت و فهم،تفاوت معنادار وجود داشت و نظر دختران منفی تر(نسبتا نامطلوب) بود؛ ولی در مولفهی اهمیت،تفاوت معناداری در نگرش دانشآموزان بر حسب جنسیت وجود نداشت. نتایج تحلیل واریانس یک راهه،نشان داد،در مولفهی جذابیت،نگرش دانشآموزان منطقهی برخوردار،نسبت به نیمه برخوردار و غیر برخوردار،به طور معناداری،منفیتر بود ولی در مولفهی فهم،دانشآموزان منطقهی غیر برخوردار،نگرش منفیتر داشتند. ضمنا دانشآموزان رشتهی تجربی در مولفهی جذابیت،نگرش منفیتری داشتند و در سایر مولفهها تفاوت معناداریبرحسب رشته تحصیلی وجود نداشت. براساس تحلیل رگرسیون، عوامل پیشبین در جذابیت،عبارت از:1- هویت دینی،2- نگرش به معلم،3- جنسیت ،درمولفهی اهمیت: 1- هویت دینی 2- نگرش به معلم و درمولفهی فهم: 1- جنسیت،2-نگرش به معلم،3- هویت دینی و 4- طبقه اقتصادی – اجتماعی بوده اند. پیام نهایی آن که میزان مطلوبیت موجود این درس،نمیتواند به فراگیران کمک کند تا پیامهای ارزشی این درس رابر پیامهای ضد ارزشی (که از هزاران سو به مخاطبان می رسد)،برتری بخشند.هدف این پژوهش «بررسی نگرش دانش آموزان پایه ی سوم متوسطه ی شهر نیشابور به درس دین و زندگی» بوده است . سه پرسش نامـه ی نگـرش سـنج بـه مطلوبیت درس (ناظر بر سه مقوله ی جذابیت ، اهمیت و فهم )، نگرش سنج به معلم و مقیاس هویت دینی، به عنوان ابزار تحقیق اسـتفاده شـدند. جامعـه ی آمـاری شامل ٣٢٧ نفر از دانش آموزان پایه ی سوم متوسطه شهر نیشابور بود که از هر دو جنس و در رشته های علوم انسانی و تجربی در سال تحصیلی٩٠-٨٩ به تحصـیل مشغول بوده اند. برای نمونه گیری، از روش طبقه ای و خوشه ای استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که نگرش دانش آموزان نسبت به سه مولفه ی "جذابیت ، اهمیت و فهم " نسبتا مطلوب بوده است . بر اساس نتایج حاصل از آزمون t، بـین پسـران و دختران در مولفه های جذابیت و فهم ، تفاوت معنادار وجود داشت و نظر دختـران منفی تر(نسبتا نامطلوب ) بود؛ ولی در مولفه ی اهمیت ، تفاوت معناداری در نگرش دانش آموزان بر حسب جنسیت وجود نداشت . نتایج تحلیل واریانس یـک راهـه ، نشان داد، در مولفه ی جذابیت ، نگرش دانش آموزان منطقه ی برخوردار، نسبت بـه نیمه برخوردار و غیر برخوردار، به طور معناداری، منفیتر بـود ولـی در مولفـه ی فهم ، دانش آموزان منطقه ی غیر برخوردار، نگرش منفیتر داشتند. ضـمنا دانـش - آموزان رشته ی تجربی در مولفه ی جذابیت ، نگرش منفیتری داشتند و در سـایر ///١- این مقاله مستخرج از پایان نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی درسی در دانشگاه فردوسی مشهد می باشد. * کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی دانشگاه فردوسی مشهدyahoo.com@s.aram٩٢ ** دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد- استاد راهنما (نویسنده مسئول ) saeedy@um.ac.ir*** دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد – استاد مشاورbmahram@um.ac.ir دریافت : ١٣٩٠/١١/٩ نسخه نهایی: ١٣٩٢/٥/١١ پذیرش : ١٣٩٢/٥/٢٨ مولفه ها تفاوت معناداری برحسب رشته تحصیلی وجود نداشت . براساس تحلیـل رگرسیون ، عوامل پیش بین در جذابیت ، عبارت از: ١- هویت دینی، ٢- نگرش بـه معلم ، ٣- جنسیت ، درمولفه ی اهمیت : ١- هویت دینـی ٢- نگـرش بـه معلـم و درمولفه ی فهم : ١- جنسیت ، ٢- نگرش به معلـم ، ٣- هویـت دینـی و ٤- طبقـه اقتصادی – اجتماعی بوده اند. پیام نهایی آن که میـزان مطلوبیـت موجـود ایـن درس ، نمیتواند به فراگیران کمک کند تا پیام های ارزشی این درس را بر پیام های ضد ارزشی (که از هزاران سو به مخاطبان می رسد)، برتری بخشند.
خلاصه ماشینی:
بـر ایـن اسـاس ، تشـخیص موقعیت درس "دین و زندگی" در نگاه دانش آموزان و عوامل مرتبط با این نگرش ، محور اصلی ایـن پژوهش را تشکیل داده است ؛ به عبارت دیگر انگیزه ی بنیادین (اولیه ) انجام پژوهش ، پاسخ بـه ایـن سؤال بود که نگرش دانش آموزان سوم متوسطه نسبت به درس دین و زنـدگی چگونـه اسـت و چـه عواملی بر نگرش آن ها نسبت به این درس تأثیر دارد؟ شایان یاد است که با توجه به آن چه در بخش روش این مقاله آمده است ، از میان مؤلفه هـای تشکیل دهنده ی نگرش به درس دین و زندگی، مؤلفه های جذابیت ، کاربرد و فهم مورد بررسی قـرار گرفتند و با نظر به پیشینه ی ناظر به عوامل تأثیرگذار بر نگـرش بـه درس دیـن و زنـدگی، در ایـن پژوهش متغیرهای جنسیت ، طبقه اقتصادی-اجتماعی، رشته تحصـیلی، نگـرش بـه معلـم ، هویـت دینی و معدل دانش آموزان از حیث معناداری ارتباط با متغیر نگرش (در سه مؤلفه ی مذکور) مـورد بررسی قرار گرفتند.
د) مرحله اجرای آزمایشی اولیه پرسش نامه ی ٧٣گویه ای در مرحله ی اجرای آزمایشی توسط ٦٥ نفر از دانـش آمـوزان پایـه ی سوم متوسطه رشته های تجربی و انسانی اجرا شد و پایایی مؤلفه ها در مرحله ی اجرای آزمایشی بـه / / / 1-Prokop & Tuncer &Chuda 2- Duchaste 3-Unal &Akman &Gelbal 4-Stricker & Wilder & Rock 5- Yang and Lau 6-Rundmo& Hale 7- Roussos 8- Teo 9-Subramaniam & Silverman 10-Noyes & Garland شرح زیر با آلفای کرونباخ محاسبه گردید.