چکیده:
بررسی همکاریهای علمی در میان دانشمندان، از مباحث مطرح در حوزه علمسنجی است. پژوهش حاضر با هدف ترسیم شمایی از همکاریهای علمی و پژوهشی میان پژوهشگران ایرانی و پژوهشگران هفت کشور در حال توسعه طی سالهای 2012ـ2000 و راهکارهایی برای توسعه همکاریهای علمی میان آنها صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که کشورهای ترکیه، ایران و مالزی سه کشور اصلی تولیدکننده علم جهانی (در میان کشورهای در حال توسعه) به حساب آورده میشوند. همچنین با آن که در سالهای اخیر همکاریهای علمی پژوهشگران ایران با سایر کشورهای در حال توسعه روند رو به رشدی را طی کرده است، اما به طور کلی میزان همکاریهای علمی در سطح پایینی قرار داشته و درصد بسیار ناچیزی از تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی با پژوهشگران هفت کشور مورد بررسی، منتشر میشود. به نظر میرسد که برنامهریزی برای شناخت و از میان برداشتن موانع و مشکلات، بها دادن مسئولان و سیاستگذاران علمی کشورهای درحال توسعه، گسترش تفاهمنامهها و روابط میان دانشگاهها و مراکز آموزشی و پژوهشی این کشورها و نیز تبادل دانشجو و انجام فعالیتهایی از این قبیل، به بهبود وضعیت و نیز توسعه همکاریهای علمی ایران و سایر کشورهای در حال توسعه کمک فراوانی خواهد کرد.
خلاصه ماشینی:
چه راهکارهايي براي ارتقاي سطح همکاري هاي علمي مشترک ميان کشورهاي عضو پيمان دي هشت (با تأکيد بر جمهوري اسلامي ايران ) پيشنهاد مي شود؟ پژوهش هاي گوناگوني در رابطه با همکاري هاي علمي (در سطوح مختلف از ملي ، منطقه اي و بين المللي ) در داخل و خارج از کشور صورت گرفته و جنبه هاي مختلف آن توسط پژوهش گران و متخصصين اين امر به شدت مورد توجه قرار گرفته است .
نتايج پژوهش آن ها نشان مي دهد که هفت کشور از هشت کشور پيشرفته جهان (به جز روسيه ) جزو١٠ شريک اصلي جمهوري اسلامي ايران بوده و به اين نکته اشاره مي کنند که همکاري ها و مشارکت هاي علمي پژوهش گران ايراني با پژوهش گران کشورهاي دي هشت ، در پيوستن کشور ايران به شبکه هاي علمي در سطح بين الملل تأثير زيادي خواهد داشت (٧ :٢٠١٣ ,Riahi, Ghaneei Rad, Ahmadi).
Open Source در واقع بايد اشاره کرد که يکي از پنج هدف اصلي ايجاد و شکل گيري سازمان کشورهاي دي هشت ، افزايش و توسعه همکاري هاي علمي و مشارکت فعال تمامي اعضا در زمينه هاي علمي و فناورانه است (٢٠١٢ ,Secretariat ٨-D) و بايد بيان داشت که بي شک ، ارتقاي سطح زندگي مردم و نيز تقويت حضور کشورها در تصميم سازي در سطح بين المللي ، در گرو همکاري هاي علمي و فناورانه کشورهاي عضو مي باشد (٢٨ :٢٠١٢ ,Sheihaki Tash).
ميزان توليدات علمي هشت کشور در حال توسعه در مقايسه با جمعيت و توليد ناخالص داخلي (رجوع شود به تصویر صفحه) در رابطه با همکاران اصلي پژوهش گران کشورمان در توليد و انتشار مدارک و مقالات علمي بايد اشاره کرد که بيشترين ميزان همکاري هاي صورت گرفته با پژوهش گران ايالات متحده آمريکا (با ٨٠٢٤ مورد همکاري ) انجام شده است .