چکیده:
از ویژگی های فرشتگان که برآمده از متون دینی است، وصف عصمت می باشد. در میان اندیشمندان مسلمان، اصل وجود این صفت، مورد اتفاق بوده و آنچه محل مناقشه و اختلاف می باشد، پذیرش یا انکار آن به عنوان وصفی ذاتی و جبلی فرشتگان است؛ یعنی نزاع اصلی بر سر آن است که آیا تمام کارگزاران غیبی الهی، معصومند و هرگز هیچ گونه خطایی از ایشان سر نمی زند، یا اینکه تنها برخی از آنها واجد این موهبت هستند و در طبیعت فرشته، امکان ورود خطا و عصیان، وجود دارد. در این نوشتار به طرح و بررسی ادله هر دو طرف می پردازیم و در انتها روشن می شود که در مجموع، ادله و شواهد طرف داران عصمت فرشتگان از اتقان بیشتری برخوردار است. زیرا ایشان علاوه بر ارائه دلایل نقلی معتبر فراوان، شواهد عقلی نیز بر آن یافته اند و نیز به خوبی از عهده پاسخ به شبهات مخالفین برآمده اند
Infallibility is one of the characteristics of angels arising from religious texts. Muslim scholars have consensus on the existence of this trait but their conflicts and disagreements revolves around its acceptance or rejection as an inherent trait of angels. That is to say، the main conflict is that whether all of the divine occult agents are infallible and never make mistakes or only some of them possess this gift، and errors and mistakes may be
penetrated into the nature of angels. The study deals with investigating the reasons of both parties and at the end it will be clarified that in general، reasons and evidences of the proponents of infallibility of angels have more strength. The reason is that in addition to proposing abundant valid traditional reasons، they have also found rational evidences for it and they have been successful in providing responses for the opponents questions
خلاصه ماشینی:
"(صدرالدین شیرازی، 1363: 355) ممکن است اشکال شود که براساس عصمت ملائکه و با توجه به اینکه در آنها امکان خطا و گناه راه ندارد، چرا باید از خدای متعال خوف داشته باشند؟ منشاء این ترس بهجز نافرمانی چیست؟ در پاسخ میگوییم ترس از پروردگار تنها بهخاطر گناه و خوف از عذاب و نقمت خداوند نیست و محدود به غیر معصومین نمیشود؛ بلکه معصومین هم خوف مناسب مقام خویش را دارند.
(طباطبایی، 1417: 1 / 239؛ مکارم شیرازی و دیگران، 1364: 1 / 375) ب) اگر فرشته در زمین زندگی میکرد، یا هبوط آن به زمین و زندگی در آن بر او ممکن بود، (چنانکه درمورد هاروت و ماروت چنین ادعایی میشود) همه اوصافی را که نوع انسان برای احراز مقام خلیفةاللهی واجد است، (استقرار در زمین، عیش در آن، تقدیس و تسبیح و یا امکان عصیان) سنخ فرشته میداشت و دیگر نیازی به آفرینش انسان نبود و نمیبایست سؤال ملائکه در مسئله جعل خلیفه در زمین، بیپاسخ میماند که چرا ما را خلیفه خود قرار ندهی؟ (جوادی آملی، 1382: 5 / 742 ـ 740) همچنین ممکن است در رد کلیت و عمومیت عصمت ملائکه به جریان «فطرس ملک» استناد شود؛ لکن این داستان نه سند معتبری دارد و نه دلالتی قابل اعتماد؛ چراکه اینگونه اخبار، بهفرض صحت، در مسائل اعتقادی معتبر و حجت نیست و بهفرض حجیت نیز باید در صورت مخالفت با اصول کلی قرآن، کنار گذاشته شود و مثل برخی اخبار و آیات مربوط به نبوت و توحید، نیازمند توجیه است."