چکیده:
یکی از کاربردهای کسرة اضافه که طبق جستجوهای نگارنده تاکنون به آن پرداخته نشدهاست ، چسبیدن آن به نام کوچک هنگام تلفظ نام و نام خانوادگی است . به رغم این که کسرة اضافه به هر اسمی در ساخت های اضافی یا وصفی میچسبد، به هر نام کوچکی افزوده نمیشود. براساس مطالعات قبلی، تکیه اسم بر هجای آخر واقع میشود. بنابراین ، این گونه برداشت مـیشـود کـه چون نام و نام خانوادگی از مقوله اسم اند، تکیه آنها نیز لزوما بر هجای آخر قرار میگیرد. ولی در این پژوهش به این نتیجه رسیدهایم که تکیه نام و نام خانوادگی در مواردی بر هجای آخر قرار نمیگیرد. الگوی تکیه نام و نام خانوادگی و موارد افزودن و حذف کسرة اضافه به نام کوچک به هم مرتبط اند و تابع محدودیت های زبانشناختی و فرازبانشناختی گوناگونی هستند. این موارد یک به یک در این مقاله مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند.
خلاصه ماشینی:
٢- تحلیل دادهها بخش تحلیل دادهها به عنوان بخش اصلی این مقاله شامل دو زیربخش نامهای ایرانیان و نامهای غیرایرانیان است : ٢-١- نامهای ایرانیان ٢-١-١- تکیه نامهای کوچک و خانوادگی در زبان پارسی هنگامی که کسی نام کوچک / نام خانوادگی خودش یـا شـخص ایرانـی دیگری را به صورت سومشخص بر زبان میراند، خواه آن نام ریشۀپارسی، عربی، ترکی یا فرنگی داشته باشد، با قرار گرفتن تکیه بر هجای آخر تلفظ میشود: «سپهری» [se.
از این رو، باید گفت که طبق یک قاعده در زبان پارسی اگر به انتهای نام کوچک کسرة اضافه افزوده شده باشد، هجای آخر آن تکیه بر نیست ، بلکه هجای ماقبل آخر آن تکیه میپذیرد: «بهرام رازی» [bah.
غافـل از ایـن که کسرة اضافه بخشی از نام کوچک نیست ، بلکه ویژگی صرفی خاص زبان پارسی است : ٢-١-٤- نامهای ایرانیان ارمنی نامهای کوچک و خانوادگی ارامنه چه جداگانه ، چه با هم ، مانند نامهای سایر ایرانیان با قرار گرفتن تکیه بر هجای آخر تلفظ میشود.
ولی اگر خوشۀ همخوانی متشکل از همخوان /s/ و همخوان /w/ باشد، واکۀ [u] مابین آنها درج میشود: پرسشی که مطرح میشود این است که چگونه گویشوران زبان پارسی میدانند کـه کسرة اضافه به نام کوچک خارجیان افزوده نمیشود و فقط ویژة ایرانیان است ، و الگوی تکیۀ نام خارجیان با الگوی تکیۀ نام ایرانیان تفاوت دارد؟ در پاسخ باید گفت که منشاء این دانش زبانی ناخود آگاه تلفظ نامهای خارجیان در رسانه هـا همچـون اخبـار صـدا و سیما، گزارش مسابقات ورزشی، فیلم های مستند و سینمایی دوبله شده و...