چکیده:
صنایع غذایی علاوه بر تامین امنیت غذایی و توسعه بخش کشاورزی،
میتوانند نقش موثری در توسعه صادرات صنعتی کشور ایفا نمایند. لذا با توجه به هدف
برنامه سوم توسعه اقتصادی (جهش صادراتی)، به نظر میرسد که این بخش و زیربخشهای آن
جزء اولویتهای سرمایهگذاری صنعتی محسوب میگردند.
اولین گام برای برنامهریزی در تولید و صادرات این بخش و تعیین اولویتهای
سرمایهگذاری در صنایع غذایی، شناسایی توانمندیهای صادراتی صنایع کشور است. مقاله
حاضر در نظر دارد با تاکید بر اهمیت و جایگاه صنایع غذایی در اقتصاد کشور، به
مقایسه تطبیقی عملکرد فعالیت صنعتی این بخش با سایر بخشها بپردازد. سپس، با کمک یک
سری شاخصهای کلیدی مانند اشتغال و تولید در زیربخشهای صنعتی و صنایع غذایی، به روند
تحولات آنها پرداخته و در نهایت، با استفاده از برخی شاخصهای متداول مزیت نسبی
صادراتی، اقدام به معرفی مزیتهای نسبی صنایع غذایی نماید. محورهای مورد بررسی در
راستای معرفی دورنمایی از پتانسیلهای تولیدی و صادراتی صنایع غذایی ایران میباشد.
خلاصه ماشینی:
"ب. نیروی کار بررسی تعداد نیروی کار کارگاههای صنعتی در سال 1375، نشان میدهد که از 7/1 میلیون نفر شاغل در بخش صنعت، حدود 19 درصد در گروه صنایع غذایی و آشامیدنی مشغول بکار میباشند که در بین گروههای مختلف صنایع غذایی، بیشترین و بالاترین سهم نیروی کار را به خود اختصاص داده است (جدول2).
ارزش افزوده بررسی ارزش افزوده کارگاههای صنعتی کشور نشان میدهد که از کل 19608706 میلیون ریال ارزش افزوده کل صنعت در سال 1375، حدود 16 درصد متعلق به صنایع غذایی و آشامیدنی بوده است که در بین 24 گروه صنعتی، از لحاظ ارزش افزوده و سهم آن در کل صنعت، رتبه اول را دارد.
صنایع غذایی به دلیل ارزبری کمتر، شدت کاربری کمتر و ساده بودن تکنولوژی آن، مزیت بزرگی برای اقتصاد کشورمحسوب میشود که با وجود مواد اولیه ارزان قیمت (عمدتا محصولات خام کشاورزی) و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در میان سایر گروههای صنایع میتواند یکی از راههای موثر توسعه صادرات غیرنفتی قلمداد شود.
اگرچه در سال 1999، سهم ایران از کل صادرات جهانی خاویار و کنسانتره سیب به ترتیب 8/13 و 7/2 درصد میباشد اما چنانچه تقاضای جهانی همچنان رو به کاهش باشد و میزان رقابتپذیری فرآوردههای صنایع غذایی در بازارهای بینالمللی افزایش نیابد، این خطر برای صنایع غذایی وجود دارد که در سال آتی با افزایش تولید و مازاد تقاضا به ویژه در زمینه کنسانتره سیب مواجه گردد."