چکیده:
در هرج و مرجهای دورهی جانشینان کریم خان زند کرمانشاهان نقش غیر قابل انکاری داشت. این ایالت به چند علت کانون توجهات بود؛ اول اینکه مدعیان جانشینی کریم خان زند قصد داشتند با کمک نیروهای نظامی پر تعداد آن به تخت سلطنت ایران برسند و بعد نیز حاکم کرمانشاهان الله قلی خان زنگنه با پشتیبانی ایل خود زنگنه وایلات هم پیمانی همچون کلهر و وندها ادعای پادشاهی داشت و رقیبی قدرتمند برای جانشینان کریم خان بود.ایلات و طوایف کرمانشاهی ساکن شیراز هم در درگیری خوانین زندیه شرکت داشتند و هر ایل و طایفهای بنابر مصالح و منافع خود جانب یکی از مدعیان سلطنت را میگرفت. مقاله حاضر در نظر دارد با بررسی این رویدادها اهمیت سیاسی و نظامی کرمانشاهان را در این دوره مورد تحلیل قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"(نامی، 1368، 243) آخرین حمله علی مرادخان به غرب فرمانروای ایران بعد از تسلط کامل بر قدرت، پایتخت را از شیراز به اصفهان منتقل کرد و به پاس خدمات الله قلی خان و سپاهیان کرمانشاهان در کمک به تصاحب تاج و تخت ایران، خان زنگنه را در صدر بزرگان دربار قرار داد.
اولی شورش قاجارها در شمال ایران به رهبری آقا محمدخان قاجار بود و دیگر خودسری خسروخان، والی کردستان، پرداختن به بحث قاجار خارج از حدود این تحقیق است ولی در مورد دومی که با حوادث کرمانشاهان مربوط است، باید گفت، خسروخان با عبدالله پاشا پسر حاکم بابان متحد شده بود و از حکومت مرکزی تمکینی نداشت، به همین دلیل علی مرادخان برادرش، جعفرخان را برای سرکوب آنها به نواحی غربی ایران فرستاد.
(بیگلری، 1374، 34) 2-3 یورش جعفرخان به غرب و پایان کار او فرمانروای زندیه زمانی که با شورش دو حکمران کرمانشاهان و کردستان روبه رو شد، تصمیم گرفت به غرب ایران لشکرکشی کند ولی قبل از اعزام سپاه، یکی از شورشیان که حکمران کرمانشاهان بود، به وسیله حکمران کردستان از بین رفت و اینک خان زند با یک حاکم قدرتمند روبه رو بود که او را مسبب مرگ الله قلی خان نیز میدانست.
از سوی دیگر حاکمیت فردی قدرتمند همچون الله قلی خان زنگنه بر کرمانشاهان که تمام ایلات و طوایف منطقه تابع وی بودند نیز خطری بالقوه برای آنها محسوب میشد بخصوص که او بعد از مرگ کریم خان زند همواره ادعای پادشاهی بر ایران را داشت."