چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان انطباق روش تدریس دبیران درس دین و زندگی پایه سوم متوسطه با کتاب راهنمای تدریس و از طریق روش توصیفی- پیمایشی، انجام گردید. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دبیران رسمی مرد درس دین و زندگی پایه سوم متوسطه شهر مشهد بوده که پس از انتخاب ناحیه دو آموزش و پرورش شهر مشهد و با استفاده از روش سرشماری در نمونه گیری، کلاسهای تدریس همه دبیران درس دین و زندگی پایه سوم متوسطه در هر 9 دبیرستان پسرانه این ناحیه طی 39 جلسه مورد مشاهده و ارزیابی دقیق قرار گرفت و برای تکمیل اطلاعات پژوهش با همه دبیران مصاحبه انجام شد.نتایج نشان داد که در ارتباط با مولفه های کلیات و تمهیدات، میزان انطباق فعالیت های دبیران با توصیه های کتاب راهنمای تدریس در هیچ یک از موارد در حد مطلوبی نیست و نیز انطباق فعالیت های دبیران و مشارکت دانش آموزان در بخش سازماندهی فعالیت های یاددهی- یادگیری با توصیه های کتاب راهنمای تدریس در بیشتر موارد در حد مطلوبی نبود. همچنین اکثر دبیران اظهار داشتند که آگاهی، تسلط و استفاده آنان از کتاب راهنمای تدریس بسیار کم است. در مجموع، یافته ها نشان داد که از روش تدریس توصیه شده در راهنمای تدریس تا حد زیادی غفلت شده است. این امر اثربخشی برنامه درسی درس« دین و زندگی» را با چالشی جدی مواجه می سازد.
خلاصه ماشینی:
نکته قابل توجه آن است که بهرغمِ وجود برخی نقطهنظرات علمی راجع به ضرورت آزادی عمل بیشتر معلمان، تجارب کارشناسیِ دستاندرکاران آموزش و پرورش نشان میدهد که در صورت مشخص نشدن مراحل تدریس (عدم تدوین کتاب راهنمای تدریس)، معلمان به روشهای سنتی و غیرفعال گرایش بیشتری مییابند و عملاً برنامههایی مانند برنامه درسی «دین و زندگی» که عنصر فعالیت و مشارکت دانشآموزان در آن بسیار اساسی است، به سرعت به برنامهای عقیم تبدیل میشود؛ بنابراین، تأکید بر انطباق فرایندهای موجود تدریس دبیران با توصیههای راهنمای تدریس؛ در واقع، گامی در جهت بنا نهادن برنامه اجرا شده، براساس برنامه قصد شده است که از نظر منطقی تنها راه تحقق اهداف قصد شده میباشد.
Selby, Walker & Diwaker Hunt, Haidet, Coverdale & Richards 8.
جدول 4: خلاصه نتایج مربوط به پاسخ دبیران به سؤالات مربوط به مؤلفه کلیات در درس چهارم ( مصاحبه آزمونگونه) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} یافتههای فوق، حاکی از آن است که براساس ارزیابی استاندارد (سختگیرانه)، میزان انطباق پاسخهای دبیران در مورد «آگاهی از پیشدانستههای درس»، «آگاهی از چگونگی ارتباط بین محتوا و آیات درس» و «آگاهی از اهداف کلی و آموزشی درس» با توصیههای کتاب راهنمای تدریس در حد نسبتاً مطلوبی بوده است.
جدول 6: خلاصه نتایج مربوط به ارزیابی فعالیتهای دبیران در مؤلفه تمهیدات در درس چهارم {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} یافتههای فوق حاکی از آن است که براساس ارزیابی استاندارد و حتی سهلگیرانه، در مصاحبههای انجام شده با دبیران در رابطه با بخش کلیات، میزان انطباق پاسخهای دبیران در همه موارد بیان شده با توصیههای کتاب راهنمای تدریس در حد نامطلوبی بوده است.