چکیده:
انباشت سرمایه یکی از اولین ضروریات حرکت در مسیر توسعه صنعتی در کشورهای در حال توسعه است. ساختار نهاد دولت بر شیوه فراهم آوردن انباشت سرمایه موثر است و در مقابل سازوکار فراهم آوردن این انباشت، بر مسیر طی شده به وسیله دولتها و شکل ساختارهای نهادی نقش تعیینکننده دارد. با اینکه جهانی شدن اقتصاد تاثیر مثبتی بر رشد اقتصاد و اشتغال جهان داشته و بخش بزرگی از این اثر در کشورهای در حال توسعه و بهویژه در صنایع نساجی و پوشاک و چرم به روز یافته است، اما تمامی کشورهای در حال توسعه قادر به حضور فعال در بازارهای شدیدا رقابتی نبودهاند. طی سه دهه گذشته، ترکیه در تولید و صادرات نساجی و پوشاک جهان سهمی فزاینده یافته، درحالیکه ایران بخش بزرگی از تولید و اشتغال خود را در این بخش از دست داده است. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل نهادی- تطبیقی، مشخص شد که قابلیت رقابت در صنعت نساجی، تحت تاثیر زنجیرهای از علل ساختاری در طول زمان کسب شده است. شیوه تامین مالی انباشت سرمایه و مسیر طی شده برای توسعه صنعتی در ایران و ترکیه تحت تاثیر مسیرهای تاریخی و به تبع آن سیاستهای صنعتی متفاوتی قرار داشته و سطح متفاوتی از کارآیی و ظرفیت نهادی را در دو کشور ایجاد نموده است. پیامد این فرآیند در عملکرد صنعت نساجی دو کشور قابل مشاهده است. وابستگی به درآمد نفت و بازتوزیع رانتهای نفتی در ایران مانع از شکلگیری صنایع رقابتی شده، اما در ترکیه تلاش برای حضور فزآینده در بازارهای جهانی به تقویت توان رقابتی، بهویژه در صنایع نساجی و پوشاک منجر شده است
خلاصه ماشینی:
"(2002) Malkoc در پژوهشی با عنوان «تاثیر اتحادیه گمرکی بر تجارت خارجی و صنعت ترکیه» به این نتیجه رسید که اگرچه صادرات ترکیه در مرحله آغازین ورود به بازار اتحادیه اروپا کاهش یافت، اما الزامات پیوستن به این اتحادیه بهمنظور ایجاد فضای رقابتی و اتخاذ سیاست توسعه صادراتمحور، به جای راهبرد جایگزینی واردات، به تلاش برای ثبات فضای اقتصاد کلان، و تمرکز بر افزایش کیفیت و بهرهوری صنعتی منجر شد.
جدول 1: متغیرهای کلان اقتصادی ایران و ترکیه ترکیه ایران 2010 2005 2000 2010 2005 200 3/817 7/482 5/266 2/496 188 5/96 تولید ناخالص داخلی (میلیارد دلار) 9 4/8 7/6 8/1 1/5 6/4 رشد تولید ناخالص داخلی (درصد) 015/10 088/7 189/4 445/6 754/2 550/1 تولید ناخالص داخلی سرانه (دلار) 117/4 69/6 26/9 7078 38/8 25 صادرات (میلیارد دلار) مآخذ: World Bank, 2012; International Monetary Fund, 2012 ماهیت مداخله دولت در اقتصاد در صورتی که منجر به افزایش ظرفیت دولت در ایجاد فضای مناسب کسب و کار و ارایه خدمات عمومی با کیفیت نشود، منجر به موفقیت در فرآیند توسعه بخش صنعت نمیشود.
متکی بودن ایران به منابع درآمدی حاصل از نفت، سبب تاکید بر سیاستهای خودکفایی شده و الزام استفاده از سرمایههای فراملی را برای ارتقاء فناوری در صنایع، به ویژه صنایع نساجی و افزایش توان رقابتی تولیدات داخلی در مقابل محصولات خارجی منتفی کرد و به ویژه در نیمه دهه 1380 سبب شد تا به ضرورت ایجاد تحول در فضای پر ریسک فعالیت اقتصادی توجهی نشود.
htm/ Effects of Capital Accumulation Methods on Institutional Performance and Industrial Development: The Case of Textile Industry in Iran and Turkey Zahra Karimi Moughari Ph. D."