چکیده:
شیخ زاهد گیلانی مرشد شیخ صفی الدین اردبیلی است. نه نیاکان شیخ زاهد ونه نیاکان شیخ صفی الدین، هیچ کدام از گیلان و اردبیل برنخاسته اند، بلکه خاستگاه نیاکان هر دو آنها ، سنجان بوده و نسب این مرشد و مرید به کردان می رسد. خاستگاه شخص شیخ زاهد هم در میان تالش ها بوده و چون تالش را همواره بخشی از گیلان دانسته اند، از این روی، او به گیلانی شهرت یافته و ظاهرا این پسوند گیلانی بعدها به آخر اسم شیخ زاهد افزوده شده است. نگارنده که نزدیک به سی سال درباره پیوستگی شیخ صفی الدین به شیخ زاهد و گرایش تالش ها به صفویه و محل زندگی و آرامگاه کنونی شیخ زاهد، سرگشته بود و راه به جایی نمی برد، سرانجام در پی پژوهش های کتابخانه ای و میدانی به نتایجی دست یافت که می تواند روشنگر برخی از نکات تاریک تاریخ شیخ زاهد و صفویه باشد. این مقاله می کوشد به پرسش های بالا، تا حد امکان پاسخ های روشنی بدهد.
Shaykh Zahid Gilani is Shaykh Safi al-Din’s spiritual guide. No Shaykh Zahid’s ancestors and nor Shaykh Safi al-Din’s ancestors were Gilani ،but both of them Ancestors’ origin was Sanjan and descent of this spiritual guide and his disciple is Kurdish .Shaykh Zahid lived among the Thalishs. Since Talish have been carried a part of Gilan always ،so he known as Gilani and apparently this suffix annexed to his name later. I was wander more than twenty years about this object ،until after studies in libraries and arena ،I concluded that Shaykh Zahid and Shaykh Safi al- Din had the same decent origin and Shaykh Zahid’s mausoleum is in Shaykhah Karan Republic of Azarbayjan.
خلاصه ماشینی:
نگارنده که نزديک به سي سال درباره پيوستگي شيخ صفيالدين به شيخ زاهد و گرايش تالش ها به صفويه و محل زندگي و آرامگاه کنوني شيخ زاهد، سرگشته بود و راه به جايي نميبرد، سرانجام در پي پژوهش هاي کتابخانه اي و ميداني به نتايجي دست يافت که ميتواند روشنگر برخي از نکات تاريک تاريخ شيخ زاهد و صفويه باشد.
با پژوهش هاي بيشتر و انديشه شبانه روزي درباره موضوع مورد نظر به اين نتيجه رسيدم که شيخ زاهد نميتوانسته دورتر از آستارا و تالش (به مرکزيت هشتپر که اکنون همان تالش ناميده ميشود) زندگي کرده باشد و آرامگاه او هم مطمئنا در جايي غير از لاهيجان قراردارد.
24 آن چه براي نگارنده شگفت بود، اين بود که آقاي سيد امير بي آن که از وجود صفوهالصفا آگاه باشد و يا کتاب ديگري در اين باره خوانده باشد، درست همان نوشته هاي صفوه الصفا را درباره زندگاني شيخ زاهد و همسران او در سياورود و هليه کران و تزويج دخترش بيبي فاطمه به شيخ صفيالدين و پسرانش شيخ جمالالدين علي و شيخ شمس الدين علي و شيخ شمس الدين بازگو ميکرد.
آرامگاه شيخ زاهد نيز بنا به نوشته هاي تاريخي و به ويژه روايت صفوه الصفا، نه در لاهيجان بلکه در هليه کران يا شيخه کران در جمهوري آذربايجان واقع شده است و اين موضوع با اطلاعات متولي کنوني مقبره شيخ زاهد که با نوشته هاي صفوه الصفا مطابقت دارد و نيز با بررسيهاي تاريخي نگارنده و حضور او در محل ، به اثبات ميرسد.