چکیده:
امام الحرمین جوینی، عبدالملک بن ابو محمدبن عبدالله بن یوسف متوفی 478 ه.ق از بزرگان ائمه شافعیه خراسان و نخستین استاد نظامیه نیشابور بوده است. بسیاری از فضلا و فقها و دانشمندان نامی قرن پنجم و ششم ه.ق از جمله امام محمد غزالی و کیاهراسی و ابوالمظفر خوافی افتخار شاگردی او را داشتند و او به وجود این شاگردان فخر و مباهات می نمود. آوازه علمی و روحانی او از بلاد خراسان گذشت و عراق و شام و حجاز را در برگرفت. و از تمام اطراف و اکناف جهان اسلام به خدمت او می شتافتند و همواره قریب چهار صد تن از طلاب و فقها در حلقه درس او حضور داشتند. خواجه نظام الملک مدرسه نظامیه نیشابور را برای وی تاسیس نمود و تولیت اوقاف و تدریس و خطابه و مناظره آن را به وی واگذار نمود. امام الحرمین از حدود سال 456 ه.ق تا هنگام وفات در 478 ه.ق مدت بیست و دو سال بلا منازع عهده دار تدریس و خطابه در این مدرسه بود. امام الحرمین صاحب تالیفات و تصنیفات بسیار است.
Imam-ol-harmain Joeini ، Abdolmalk- ebn-Abu Mohammad- ebn- Abdollah Yosef Who was dead in 478 A . H ( according to a lunar calendar ) was one of the great Shafieh Imams of Khorasan and the first teacher of Nishabor Nezamieh . Many of the famous scholars ، erudites and jurists of the fifth and sixth centuries including Imam Mohammad Ghazali and Kiaharasi and Abol Mozafar Khvafi were proud of being his disciples . His scientific and spiritual reputation passed from Khorasan territory and was known by all in Iraq ، Sham and Hejaz ، and almost 400 students and jurists attended his classes all the time . Nishabor Nezamieh school was established by Khaje Nezam- ol – Molk for him and right of its custodianship ، teaching ، giving lecture and give lecture in this school from 456 A . H until his death in 478 A . H for 22 years . Imam-olharmain wrote many books and compositions . And Khakn said he had composition in evry science all of which were used as textbook by students in Nishabor Nezamieh . Among his main works was Nahaiat-ol- Matlab fi Drayat-ol- Mazhab . Imam-ol-harmain was one whose virtues were acknowledged by the great whether Arab or non-Arab . Besides Imam-ol-harmain title that was given to him because of residing near Holy Shrines ( Mecca and Madina ) and teaching and issuing decrees there ، he was given another titles such as Shikh-ol-Islam ، Imam-ol- Aemeh ، Habr – ol- Sharieh.
خلاصه ماشینی:
٦ صاحب «تبيين الکذب المفتري» مينويسد که شيخ عبدالحسن بن أبي عبدالله الحسين الأديب نقل کرده: عبدالملک بن عبدالله بن يوسف جويني، ابوالمعالي پسر رکن الاسلام، امامالحرمين ، مايه افتخار اسلام، و امام امامان و علماء به طور مطلق و جوهر و رنگ شريعت و جان آن که ، شرق و غرب بلاد اسلام امامت و اعلم بودن او را اقرار و اجماع دارند، و همه آزادگان عالم و بزرگ و کوچک و عرب و عجم بر فضل و علم او واقفند و هيچ کس قبل از اين همانند او را نديده است و بعد از او نيز نخواهد ديد و او را دستان امامت تربيت کرد و ساعد خوشبختي و نيکي گهوارهاش را تکان داد، و پستان علم و تقوا او را شير داد تا اين که رشد يافت و از آن بهره گرفت و درون او نور افشاند و در ادامه در مورد مقام علمي امامالحرمين سخنش را به اين ترتيب ادامه ميدهد: درباره عربي و متعلقات آن زبان، بهره و فايده بسياري کسب کرد و از هر اديبي دانشمندتر شد تا اين که به خداوند سبحان تقرب يافت و ذکر خدا او را در برگرفت و علم خود را به حد اعلي رسانيد و قرآن را آموخت در همه جوانب آن، فصيحان زمان را به اعجاز آورد و وصف و حد آن را از حد گذرانيد و هر که از او شنيد و يا آثارش را مشاهده کرد، اقرار کرد که هيچ اثري و خبري بيشتر و نيکوتر از او نشنيده است و او درسهايي را نيز تدريس ميکرد که همه آنها جداگانه در اوراق و قسمت هاي خاصي نوشته شده بود و درباره هيچ کلمه و مشکلي تأني نميکرد و نياز به نظر بسيار در آن نداشت و مانند رعد و برقي از کنار آن ميگذشت .