چکیده:
منظــور از حکمــت عملــی ، آن دســته از دانــش هــایی هــستند کــه در دورة اســلامی بــه اخــلاق موســوم شــدند و در ایــران پــیش از اســلام، بــویژه در عــصر ساســانی ، بــه صــورت اندرزنامه هـا، پندنامـه هـا و امثـال آنهـا وجـود داشـته و قـسمت عمـدهای از ادبیـات پهلـوی بودنـد و چــون بــه عربــی ترجمــه شــدند بــا محــیط جدیــد متناســب گردیــده، بــا عنــوان هــایی ماننــد آداب، حکـم و وصـایا خوانـده شـدند و در جامعـة اسـلامی ، تحـت تـاثیر آمـوزه هـای قرآنـی و دیگــر تعــالیم دینــی ، زمینــة مــساعدی پیــدا کردنــد تــا در ایــن رشــته ، آثــار مهمــی در ادبیــات فارسی و عربی به وجود آید. در دورههــای مختلــف ، کتــابهــای بــسیاری در موضــوعات اخلاقــی و حکمــت عملــی تالیف شـده، بـه طـوری کـه مـی تـوان گفـت کـه ایـن رشـته از غنـی تـرین رشـته هـای ادبیـات در ایـران بــه شـمار مــی آیــد؛ امـا بایــد در نظــر داشـت کــه تمـام ایــن آثــار از یـک منبــع سرچــشمه نگرفتــه انــد؛ بلکــه از اصــول مختلفــی منــشعب شــده و تحــت تــاثیر عوامــل متعــددی بــه وجــود آمـده انـد کـه تحقیـق در آنهـا نـه تنهـا از لحـاظ فرهنـگ اسـلام، بلکـه از نظـر تـاریخ فرهنگـی ایران، دارای اهمیت و قابل ملاحظه است . اگـر از جزئیـات بگـذریم ، مـی تـوان تمـام آثـاری را کـه در موضـوع حکمـت عملـی پدیـد آمـده بـه چهـار دسـتة مهـم تقـسیم کـرد: ١- اخـلاق ادبـی یـا ادبیـات اخلاقـی ٢- اخـلاق دینـی ٣- اخـلاق فلــسفی ٤- اخــلاق عرفــانی ؛ و بنــا برتعریفــی کـه مــا از ادبیــات پایــداری داریــم و بنــا بــر بررســی هــایی کــه در مــورد انگیــزههــا و علــل و اســباب ایجــاد ادبیــات پایــداری صــورت گرفتــه ، معلــوم مــی شــود کــه تمــام ایــن موضــوعات در ادوار مختلــف ، موجبــات شــکل گیــری ادبیـات پایـداری را فـراهم سـاخته انـد؛ بـه طـوری کـه در ایـن تحقیـق ، فـرض مـا بـر ایـن اسـت که : ادبیات بدون برخورداری از حکمت عملی ، ادبیات پایداری نیست . نتایج این تحقیق نشان می دهـد کـه ادبیـات پایـداری بـه طـور عـام و ادبیـات ایـران بـه طـور خــاص، دارای بــن مایــة حکمــت عملــی اســت و بایــد ایــن موضــوع و شــاخه هــای آن را در تعاریف ، انواع و ویژگی های ادبیات پایداری مورد توجه قرار داد.
خلاصه ماشینی:
حکمت عملی ، بن مایة ادبیات پایداری ایران ∗ (علمی - پژوهشی ) دکتر محمد صادق بصیری دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان چکیده منظــور از حکمــت عملــی ، آن دســته از دانــش هــایی هــستند کــه در دورة اســلامی بــه اخــلاق موســوم شــدند و در ایــران پــیش از اســلام، بــویژه در عــصر ساســانی ، بــه صــورت اندرزنامه هـا، پندنامـه هـا و امثـال آنهـا وجـود داشـته و قـسمت عمـدهای از ادبیـات پهلـوی بودنـد و چــون بــه عربــی ترجمــه شــدند بــا محــیط جدیــد متناســب گردیــده، بــا عنــوان هــایی ماننــد آداب، حکـم و وصـایا خوانـده شـدند و در جامعـة اسـلامی ، تحـت تـأثیر آمـوزه هـای قرآنـی و دیگــر تعــالیم دینــی ، زمینــة مــساعدی پیــدا کردنــد تــا در ایــن رشــته ، آثــار مهمــی در ادبیــات فارسی و عربی به وجود آید.
در دورههــای مختلــف ، کتــابهــای بــسیاری در موضــوعات اخلاقــی و حکمــت عملــی تألیف شـده، بـه طـوری کـه مـی تـوان گفـت کـه ایـن رشـته از غنـی تـرین رشـته هـای ادبیـات در ایـران بــه شـمار مــی آیــد؛ امـا بایــد در نظــر داشـت کــه تمـام ایــن آثــار از یـک منبــع سرچــشمه نگرفتــه انــد؛ بلکــه از اصــول مختلفــی منــشعب شــده و تحــت تــأثیر عوامــل متعــددی بــه وجــود آمـده انـد کـه تحقیـق در آنهـا نـه تنهـا از لحـاظ فرهنـگ اسـلام، بلکـه از نظـر تـاریخ فرهنگـی ایران، دارای اهمیت و قابل ملاحظه است .