چکیده:
محمد عابدالجابری که ازجمله نومعتزلیان است، با نگاهی عقلانی و انتقادی به دنبال استفاده از تفکرات جدید و میراث گذشتة اسلامی خود بوده است و تحت تأثیر برخی از روششناسیهای پستمدرن جدید در غرب، فارغ از تفاوتهای فلسفی و بنیادین، در پی برساختن نظام فکری معرفتی و سیاسی از طریق نقد سنت و تجدد است. اگرچه جابری از سویی با نقد جریانهای فکری موجود که در آنها اعتقاد بر همسازی سنت و تجدد است و با ناکارآمد خواندن آنها درصدد است با نقد عقلانیت عربی اسلامی (که وی آن را در سه عرصة معرفتی بیان، برهان، و عرفان تشریح میکند) با روشهای پستمدرن و از سوی دیگر با نقد وجوهی از تجدد، پیوند میان این دو وجه نظام معرفتی و فرهنگی را از میان بردارد. حاصل این تلاش در نظریة سیاسی، کاوش بهمنظور اثبات وجوهی از تجدد در سنت اصیل اسلامی و تلاش برای تبلور تجدد و نیز دموکراسی از درون سنت نقدشده است. نتیجه آنکه به باور جابری، اسلام دین سیاست است و بسیاری از ابعاد حقوق بشر را شامل میشود که جهان متجدد نیز به آنها رسیده است. وی با رد سکولاریسم در اسلام حقیقی، معتقد است راه نجات جهان اسلام از نقد عقلانیت و برساختن دموکراسی بومی میگذرد.
Mohammed Abed al-Jabri who is neo mu''tazilist by critical and rational approach tried to use modern thought and Islamic heritage in his project. Apart from philosophical and essential differences with postmodern methodologies، he tried to construct Intellectual system via critique of the Tradition and Modernity. Off course Jabri criticized inefficient intellectual currents to make harmony between Islam and modernity is sought to critic Islamic rationality (which is divided to explain Mysticism and argument) in one hand (with postmodern methodologies) and critique of modernity in other hand to find Areas of knowledge and cultural ties between the two sides . The result of this effort in the field of political theory، is proving the aspects of modernity in original Islamic tradition and boiling modernity، including democracy from criticized tradition Jabri conclude that Islam is political religion which adapt with some aspects of modernity such as human rights .He rejects secularism and believes that salvation way of Islamic world is criticism of rationality and the construction of local democracy.
خلاصه ماشینی:
com مقدمه محمد عابدالجابری از متفکران برجستۀ معاصر جهان عرب است که به مباحثی چون معرفت در اسلام ، معنای عقلانیت عربی، تکامل تاریخی جامعۀ اسلامی، نقش طبقۀ روشنفکر، اجرای شریعت ، و آینده نگری و جهت گیری آیندة کشورهای عربی در آثارش پرداخته است ، اما مهم ترین دغدغه اش ، همچون بسیاری از روشنفکران مسلمان دیگر، بررسی علل عقب ماندگی مسلمانان در قرن های اخیر بود.
امروزه نیز گروهی از اندیشمندان مسلمان به نام نومعتزلیان ، در پی تحولات دورة مدرنیته به دنبال ارائۀ تفسیری عقلانی از دین و وحی هستند، اگرچه هر یک از افراد شاخص این نحلۀ فکری به یکی از ابعاد علمی توجه کرده و سعی در پرورش علمی خاص کرده اند، به طورکلی نیز می توان برخی اصول ثابت برای همۀ آنها در نظر گرفت که به برخی از آنها اشاره می کنیم : محوریت عقل پرسش اصلی نومعتزلیان این است که علت عقب ماندگی مسلمانان چیست ؟ آن ها برای یافتن پاسخ این پرسش به بنیان های فکری مسلمانان توجه کرده و به این نتیجه رسیده اند که مانع اصلی پیشرفت مسلمانان عدم توجه به عقل است و لذا مخالف خردستیزی اشعری مسلکان هستند و راه حل رفع عقب ماندگی مسلمانان را توجه به مسائل فکری و اجتماعی با استفاده از تلفیق بین عقل و وحی می دانند.
نقد سنت در اندیشۀ جابری روش شناسی : نقد متن از نظر جابری برای رهایی از «مرجعیت میراث عربی » و ضعف های موجود در عقل عربی باید با نگاهی نقادانه وبا مراجعه به تاریخ شکل گیری این اندیشه ها به نقد و بررسی آن ها پرداخت .