چکیده:
در مورد شخصیت های شاهنامه بسیار گفته اند و بسیار نوشته اند، اما شاید در مـورد کودکی این شخصیت ها قلمی نـزده انـد؛ حتـی در مـورد شخصـیت های برجسـته شاهنامه . این مقاله برآن است تا نشـان دهـد کودکـان در شـاهنامه فراتـر از یـک کودک هستندواین به دلایلی مانند نقش ویژه آنها درآینده ای است کـه درشـاهنامه ایفا می کنند. چه ، نحوه رشد و رفتار ایشان دراین سیر باکودکان دیگربسـیارمتفاوت است . آنها شخصیت های عمیق وچند بعدی اند که هرچند به ظاهر کودکنـد امـا بـا روند سریع رشـدی ورفتـاری خـود ازایـن دوران جـدا شـده وبـه جرگـه پهلوانـان وقهرمانان می پیوندند. این مقاله بانشان دادن این ویژگی هـای منحصـر بـه فـرد و نمایش تفاوت ها نتیجه می گیرد که کودکان شاهنامه مانند دیگرنمایندگان اجتماعی اثرفردوسی حماسی و اسطوره ای هستند.
خلاصه ماشینی:
سـام بـه فرمان منوچهر قصد حمله به کابل دارد و زال که عاشق رودابه شده است چون از این قضیه آگاه می شود به سوی پدر رفته وپس از ستایش از داد و پهلـوانی او بازبـانی همـراه بـا شـکوه چنـین می گوید: ز مــــــادر بــــــزادم بینــــــداختی بکـــوه انـــدرم جایگـــه ســـاختی فکنــــدی بــــه تیمــــار زاینــــده را بـــه آتـــش ســـپردی فزاینـــده را توراباجهــان آفــرین نیســت جنــگ کــه ازچــه ســیاه وسپیداســت رنــگ کنــون کــم جهــان آفــرین پروریــد بــه چشــم خــدایی بــه مــن بنگریــد (همان : ٩٨١ تا ٩٨٤) شباهت های کلی کودکی زال وفریدون به صورت پراکنده شباهت هایی میان کودکی زال و فریدون بیان شد که جمع بندی آن ، این گونه است : - هـر دو از زمـان زادشـان ازخـانواده دور و محروم انـد.
(اسلامی ندوشن ، ١٣٤٩: ٢٩٢و٢٩٣) توصیف سیمرغ از رستم پیش از تولد قبل از به دنیا آمدن رستم سیمرغ زال را که نا آرام است به کودکی با این اوصاف مژده می دهد: کــزین ســرو ســیمین بــر مــاه روی یکــی نــره شــیر آیــد و نــامجوی کــه خــاک پــی او ببوســد هژبــر نیــارد گذشــتن بــه ســر بــرش ابــر از آواز او چــــرم جنگــــی پلنــــگ شود چـاک چـاک و بخایـد دو چنـگ هـــر آن گـــرد کـــاواز کوپـــال اوی ببینـــد بـــر و بـــازوی و یـــال اوی ز آواز او انـــــدر آیـــــد زپـــــای دل مـــرد جنگـــی برآیـــد زجـــای بــه جــای خــرد ســام ســنگی بــود بـه خشـم انـدرون شـیر جنگـی بـود بــه بــالای ســرو و بــه نیــروی پیــل بــه آورد خشــت افگنــد بــر دو میــل نیایـــد بـــه گیتـــی ز راه زهـــش بـــه فرمـــان دادار نیکـــی دهـــش (همان : ١٤٨٣ تا ١٤٩٠) موج پیشگویی های بی سـابقه در شـاهنامه بـرای شخصـی چـون رسـتم خـود نشـان از تولـد شخصــی اســت کــه دارای ویژگی هــای کــاملا متفــاوت و مــوثر در جهــان کنــونی آنهاســت .