چکیده:
«با» یکی از حروف اضافه پرکاربرد زبان فارسی است که نقـش هـای دیگـری از جملـه ادات صفت و نقش وندی را نیز می پذیرد. مقاله حاضر در چارچوب معنی شناسی واژگـانی شناختی به بررسی مفاهیم گوناگون مقوله «با» در نقش حـرف اضـافه مـی پـردازد. اهـداف اصلی این مطالعه ، نشان دادن تصادفی نبودن معانی گوناگون حرف اضافه «با» و ارائه شبکه معنایی حرف اضافه «با» است . نتایج حاصل از این تحقیق مؤ ید آن است که حـرف اضـافه «با» دارای شبکه معنایی منسجمی است که در آن، مفاهیم گونـاگون ایـن حـرف اضـافه در قالب سه خوشه معنایی مختلف ، شامل خوشه توافقی ، تقابلی ، و وضعیتی ، حول محور یـک معنای سرنمونی ، که همان معنای مجاورت و همراهی اسـت ، در قالـب سـاختاری شـعاعی قرار گرفته اند.
خلاصه ماشینی:
"شهره مختاری (دانشجوی کارشناسی ارشد زبانشناسی دانشگاه اصفهان، نویسنده مسؤول ) 1 دکتر حدائق رضایی ( استادیار زبانشناسی دانشگاه اصفهان ) 2 بررسی شناختی شبکه معنایی حرف اضافه «با» در زبان فارسی چکیده کلیدواژه اه: ١- مقدمه آنچه به طور سنتی در آموزش دستور زبان درمورد معانی گونـاگون حـروف اضـافه مطـرح می شود، بر این اصل کلی متمرکز است که ایـن معـانی تـصادفی بـوده و ارتبـاط معنـاداری بـا یکدیگر ندارند و بهترین راه یادگیری کاربردهای گونـاگون ایـن عناصـر زبـانی ، حفـظ معـانی گوناگون آنهاست (لارسن فریمن ١، ١٩٩٨؛ لیند استرومبرگ ٢، ١٩٩٨).
ir@hadaegh2 دیدگاه شناختی مطرح می شود حاکی از آن است که معانی مختلف یک حرف اضافه ، تـصادفی نیستند، بلکه با نظم خاصی حول یک معنای مرکزی پراکنده شدهاند و کاربردهای متفـاوت آن- ها، تحت شبکه های معنایی 1 با ساختار شعاعی 2 قابل توجیه می باشند که می توان با توجه به این نظریه ارتباط تنگاتنگ معانی مختلف حروف اضـافه را بـه خـوبی مـشخص نمـود و همچنـین مشکلات ناشی از چندمعنایی 3 حروف اضافه در یادگیری زبـان هـدف را تاحـد قابـل تـوجهی کاهش داد (بروگمن 4 و لیکاف 5 ، ١٩٨٨).
از میـان سه خوشه معنایی حرف اضافه «با»، در خوشه توافقی یکی از نتایج همراهـی کـه توافـق بـرای انجام کاری است ، برجسته سـازی شـده اسـت (توضـیحات بیـشتر در بخـش ٢-٢-١)؛ خوشـه وضعیتی نشان دهنده حالت و موقعیت افراد یا اشیا است که همراهی این ویژگی ها با شـخص یا شئ دارنده آن در پس زمینه قابل درک است (توضیح بیـشتر در بخـش ٢-٢-٢)؛ در خوشـه تقابلی ، برخلاف دو خوشه معنایی دیگر که همراهـی بـرای نـشان دادن تعـاملی مثبـت اسـت ، گذرنده و مرزنما برای نمود هرچه بیشتر تفاوتها و تعارضات در کنار یکدیگر قرار می گیرنـد (توضیحات بیشتر در بخش ٢-٢-٣)."