چکیده:
ضمن آن که فرصت های قابل توجهی برای عمق بخشی مطلوب جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان وجود دارد، چالش های عمده ای نیز در مسیر آن قرار دارد. هدف ایـن مقالـه بررسی این فرصت ها و چالش ها در جمهوری آذربایجان پس از استقلال در سال ١٩٩١ می باشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی – تحلیلی است و سعی می شود به این ساؤل اساسی کـه چـه فرصت هایی برای عمق بخشی مطلوب جمهوری اسلامی ایـران در جمهـوری آذربایجـان وجـود دارد و کدام چالش ها در عمق بخشی مطلوب جمهوری اسلامی ایران در این جمهوری تأثیرگـذار می باشند؟ پاسخ مناسب ارائه گردد. نتایج این تحقیق نشان می دهد، جمهـوری اسـلامی ایـران از فرصت های عمده ای برای عمق بخشی در آذربایجان برخوردار است . با این حال ، در مقـام عمـل ، نتوانسته است از این فرصت ها به نحو شایسته ای استفاده کرده و بـه عمـق بخشـی مطلـوب خـود دست یابد. چالش های محیط داخلی آذربایجان از قبیل نوع حاکمیت سیاسی ، برداشت های ذهنـی و ایــدئولوژی سیاســی و حضــور روزافــزون بــازیگران منطقــه ای و فرامنطقــه ای در جمهــوری آذربایجان ، از موانع اساسی عمق بخشی جمهوری اسلامی ایران به حساب می آیند.
خلاصه ماشینی:
با این حال و در ادامه ، موانع و چالش های جدی ای در سطح داخلی جمهوری آذربایجان و محیط خارجی بـه وجـود آمد که مانع از برقراری روابط صمیمانه و گسترده بین دو کشور شد و از عمق بخشی مطلوب جمهوری اسلامی ایران ممانعت به عمل آورد.
(غفاریان و کیـانی ، ١٣٨٦: ٤٥) در این مقاله ، منظـور از فرصـت بهـره منـدی حـداکثری از موقعیت های مناسب ، امکانات و منابع موجود در راستای منافع جمهوری اسلامی ایران بـا توجـه بـه شرایط حاکم بر محیط داخلی و خارجی کشور آذربایجان می باشد.
" (قلـی زاده ، ١٣٩١: ٣) بـا توجـه بـه تعاریف ارائه شده از عمق بخشی ، در این مقاله تعریف عملیاتی زیر مدنظر می باشـد: "توسـعه ، تقویـت و ««1 - Ghallenge»» افازیش نفوذ معنوی و مادی انقلاب اسـلامی در کشـور جمهـوری آذربایجـان بـا بـه کـارگیری منـابع و امکانات سیاسی ، فرهنگی ، اقتصادی و نظامی باری تأمین اهداف ملی جمهوری اسلامی ایارن .
(واحـدی ، ١٣٨٢: ٣١٤) تبلیـغ اندیشـه هـای اسلامی ، توسعه ی مساجد، سازماندهی هیـأت هـای مـذهبی ، برگـزاری راهپیمـایی روز قـدس ، برگزاری مراسمات عزاداری های مربوط به ماه های محرم و صفر، برگزاری کنفـرانس در مـورد مسائل جهان اسلام به خصـوص در مـورد فلسـطین ، مخالفـت بـا توسـعه ی روابـط جمهـوری آذربایجان با رژیم صهیونیستی ، حمایت از مواضع منطقـه ای و بـین المللـی جمهـوری اسـلامی ایران ، مخالفت بـا حضـور نـاتو و کشـورهای بیگانـه در آذربایجـان و انتقـاد از سیاسـت هـا و برنامه های ضددینی حاکمیت از جمله کار ویژه ی حزب اسلامی و سایر جریان های اسلام گرای شیعی در سال های اخیر بوده است .