چکیده:
در سالهای اخیر مطالعه رفتار نحوی- معنایی افعال در معناشناسی واژگانی و نیز در حوزه مطالعات مربوط به پردازش زبانهای طبیعی بسیار مورد توجه بوده است. فیلمور نخستین کسی بود که به بررسی چگونگی بازنمایی معنایی افعال و طبقهبندی آنها پرداخت. روش فیلمور در این زمینه، استفاده از دستور حالت و نقشهای معناشناختی بود. بعد از آن تعدادی از پژوهشگران سعی در طبقهبندی معنایی افعال بر اساس رفتار تناوبی آنها داشتند و بر این باور بودند که مشخصههای معنایی خاصی در برخی فعلها وجود دارد که باعث میشود آن افعال تناوب خاصی را نشان دهند. اولین طبقهبندی از این دست را میتوان پژوهش جامع بت لوین(1993) دانست که 79 تناوب موضوعی و49 طبقه معنایی گسترده را برای افعال در انگلیسی شناسایی کرد. پژوهش حاضر سعی در بررسی تناوبهای فاعل فرعی بر اساس طبقهبندی لوین در مورد افعال فارسی دارد.
خلاصه ماشینی:
تناوب های فاعل فرعی در فارسی مریم قیاسوند چکیده در سال های اخیر، مطالعه رفتار نحوی- معنایی افعال در معناشناسی واژگانی و نیز در حوزه مطالعات مربوط به پردازش زبان های طبیعی بسیار مورد توجه بوده است .
اولین طبقه بندی ازاین دست را میتوان پژوهش جامع لوین (١٩٩٣) دانست که ٧٩ تناوب موضوعی شامل گروه های اسمی و گروه های حرف اضافه ای را مشخص کرد و بر این اساس ٣٠٢٤ فعل انگلیسی(٤١٨٦ معنای فعلی) را به ٤٩ طبقه معنایی گسترده و ١٩٢ ریز طبقه ٤ دسته بندی کرد.
وی فاعل ابزاری را در این بخش به انواع ابزار ساخته ی دست بشر، شیء یا ماده ی جایگیرنده در مکان ، ماده ی خام یا اولیه ، ماده ی شیمیایی، مبلغی پول و سبب انتزاعی تقسیم کرده است و بر این اساس به طبقه بندی افعال تناوب ساز در دسته های مربوطه پرداخته است (روشن ، ١٣٧٧: ٢٢٣-٢٣٤).
1. natural force subject alternation به اعتقاد روشن ، نیروی مذکور در اصل کنشگری است که عمل فعل را انجام میدهد و درواقع موجب نوعی تغییر حالت در کنش پذیر میشود.
(234 :1377 طبق بررسیهای نگارنده ، این تناوب صرفا مربوط به تغییر حالت کنش پذیر نمیشود و علاوه بر افعال مطرح شده توسط روشن ، افعالی مانند: به تعویق انداختن ، به عقب انداختن ، به تأخیر انداختن ، به جریان انداختن ، به کار انداختن ، هم افعال شرکت کننده در این تناوب خواهند بود.
اما در فارسی به اعتقاد روشن (١٣٧٧)، افعال تناوب ساز در این دسته افعالی از نوع تأمینی هستند مثل تأمین کردن ، اداره کردن و..