چکیده:
به منظور بررسی تاثیر شهر بر دمای ساانه در شمال شرق ایران، از دادههای ایستگاههای مشهد، سبزوار، تربت حیدریه، بیرجند و بار در بازه زمانی ١٩٦٠ تا ٢٠١١ استفاده شد. دادههای دمای میانگین، کمینه و بیشینه ساانه، تا سال ٢٠١١ از سازمان هواشناسی دریافت و سالهای فاقد داده به روش رگرسیون جایگزین گردید. برای سری دمای میانگین ساانه ایستگاهها با توجه به نمودار خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی، مدل آریما انتخاب و جهت صحت و برازش هر مدل از معیارهای، ریشه میانگین مربعات خطا، قدرت توجیه و فرض تصادفی بودن باقیمانده - ها استفاده شد. مدل (٢١٠)AR برای سری دمای میانگین مشهد و بیرجند، مدل (١١٠)ARبرای دمای میانگین سبزوار، مناسبترین مدل تشخیص داده شدند. جهت تشخیص روند و تغییرات در هر سری از آزمون من کندال و t استفاده شد، در آزمون t، میانگین دهه اول هر سری با میانگین دهه اخیر آزمون گردید، ایستگاهها بر اساس موقعیت به دو دسته داخل محدوده شهری و خارج از محدوده شهری تقسیم شدند. نتایج نشان میدهد روند دما در ایستگاههای داخل شهر و خارج شهر کاما متفاوت است، دمای میانگین، بیشینه وکمینه ساانه در ایستگاههای داخل محدوده شهری روند افزایشی نشان دادند، در حالیکه در ایستگاههای خارج از شهرها دمای میانگین ساانه بدون روند و حتی دمای بیشینه ایستگاههای تربت حیدریه، بار و دمای کمینه بیرجند روند، کاهشی بوده است.
خلاصه ماشینی:
G Kershaw 2-Hegrel 3-Tomozeix 4-Gurudeo, Ilahee 5-Taschetto, Matthew England 6-Olavi Karner ARIMA١ ارائه نمود و یا ایکسرلی ٢ (٢٠٠٩) از مدل GLM و ARIMA برای تجزیه و تحلیل دمای ماهانه استکهلم استفاده کرد، برای مقایسه مدل های GLM و ARIMA دوره ی مورد مطالعه را به سه قسمت تقسیم نمود و برای هر زیر دوره مدل GLM وARIMA انتخاب کرد و نتایج پیش بینی مدل ARIMA را دقیقتر از مدل GLM تشخیص داد.
همچنین جهت پیش بینی عناصر اقلیمی در ایران از مدل های باکس جنکیز استفاده شده است (علیجانی و بنی وهاب ١٣٨٤، جهانبخش و ترابی ١٣٨٣، ابراهیمی و همکاران ١٣٨٤)و غیور عساکره (١٣٨٤)، با روش فوریه دمای مشهد را پیش بینی کرده اند، همچنین حجازی زاده و 7-Autoregressive Integrated Moving Avera 8-XierLi 9-Momani 10-Ren 11-Fang شیرخانی(١٣٨٤) به پیش بینی دوره های خشک کوتاه مدت خراسان با روش زنجیره مارکف پرداخته اند.
( به تصویر صفحه مراجعه شود)شکل )١( موقیت ایستگاههای مورد مطالعه ا جدول )١( مشخصات ایستگاههای مورد مطالعه ایستگاه عرض جغرافیایی طول جغرافیاییب ارتفاع به متر دوره آماری مشهد* 36 14 59 38 999 1960-2011 سبزوار* 36 12 ٤٣ ٥٧ ا 977 1960-2011 تربت حیدریه 35 16 59 13ب 1450 1960-2011 بیرجند 32 52 59 12ا 1491 1960-2011 بار 36 27 58 42 1520 1960-2011 *=ایستگاه های واقع شده در محدوده شهری هرگاه تعدادی داده رابراساس زمان وقوع ، مرتب کنیم یک سری زمانی ایجاد می شود، یکی از مهمترین روش های مطالعه سریهای زمانی روش ARIMA می باشد.