چکیده:
محروم بودن شیعیان از بهرهمندی مستقیم از پرتوهای نورانی و هدایتگر امام زمان( در زمان غیبت، حرکت در مسیر هدایت را برای آنان دشوار میسازد و زمینه حیرت، غفلت و گمراهی را فراهم میآورد؛ اما منتظران امام زمان( در زمان غیبت، میتوانند با استمداد از مجموعه باورهای عمیق دربارۀ امامت، خود را از غفلتها و انحرافهای زمانۀ غیبت مصون سازند و زمینه تکامل معنوی و اخلاقی خود را فراهم کنند و بدین وسیله زمینهساز ظهور امام خود شوند. از اینرو از جمله بهترین راهکارها برای سوق دادن منتظران به سمت کمالات اخلاقی و مقامات معنوی، تعمیق و بارورسازی باورهایی است که زمینهساز سیر انسان منتظر به سمت فضایل اخلاقی و معنوی به شمار میآید.در این نوشتار، باورهای زمینهساز برای اخلاقی شدن منتظران مورد بررسی قرار گرفته و نقش آنها در رسیدن به فضایل و دوری از رذایل اخلاقی تبیین شده است. از اینرو باورهایی همچون معرفت به وجود امام زمان(، اعتقاد به ظهور آن حضرت، توجه به علم فراگیر امام( و محبت و ارادت به ایشان را بررسی میکنیم و نقش این باورها در تربیت نفوس و تزکیه روح منتظران را تبیین مینماییم.
خلاصه ماشینی:
". (صفار، 1404: ج1، 84) امام مهدی( شیعیان را به ناگهانی بودن امر فرج هشدار میدهد و از آنان میخواهد که در حالت غفلت نباشند و خود را با محاسن اخلاقی و رفتارهای معنوی به حضرت نزدیک سازند و با دوری از رذایل و امور ناپسند، زمینه دوری خود از ایشان را فراهم نسازند تا مبادا به طور ناگهانی با ظهور مواجه شوند و گرفتار خشم و کیفر حضرت گردند: فلیعمل کل امرئ منکم بما یقرب به من محبتنا و یتجنب ما یدنیه من کراهتنا و سخطنا، فإن أمرنا بغتة فجاءة حین لا تنفعه توبة و لا ینجیه من عقابنا ندم علی حوبة؛ (طبرسی، 1403: ج2، 498) پس هر کدام از شما باید هر آنچه را که موجب دوستی ما میشود انجام دهد و از هر آنچه موجب ناخشنودی و خشم ما میشود، دوری گزیند؛ چرا که امر ظهور ما یکباره و ناگهانی خواهد بود و در آن زمان، توبه برای کسی سودی ندارد و پشیمانی از گناهان، کسی را از کیفر ما نجات نمیدهد.
(همو: ج22، 774) با این توضیحات روشن میشود که در زمان غیبت حضرت مهدی( اگرچه برای منتظران امکان حضور ظاهری در محضر ایشان وجود ندارد، اما محبت و عشق به ایشان _ که اساس رابطۀ شیعیان با امامشان محسوب میشود _ اکسیری است در تهذیب نفس منتظران و بهترین و اثرگذارترین راه در زمینه اخلاقی ساختن فرد و جامعه منتظران به شمار میآید."