چکیده:
مسئلۀ مهدویت در عصر حاضر، موضوعی همگانی و فراگیر است و در واقع، به آرمانی جهانی تبدیل شده است. این اعتقاد سبب توجه روزافزون منتظران و بهویژه شیعیان به موضوع مهدویت و زمینهسازی برای ظهور حضرت مهدی( شده است. در میان وظایف منتظران، مهمترین وظیفه، ایجاد جامعهای منتظر است که یکی از الزامات آن، تربیت افراد جامعۀ منتظر به صورت مهدوی است. تربیت افراد به اشکال گوناگونی صورت میگیرد که یکی از مهمترین ابعاد آن، «تربیت اخلاقی» است؛ تربیتی که در سرنوشت انسان و جامعه نقشی مهم دارد و به دلیل این اهمیت است که از دیرباز مورد توجه ویژه اندیشمندان و پیشوایان دینی بوده و هست. موفقیت تربیت اخلاقی بیش از هر چیز، مرهون زمینۀ مناسب آن است. از اینرو، ارائۀ راهکارهای مناسب آن بهویژه در نظام آموزش و پرورش کشور _ که بخش اعظمی از تربیت انسانها را بر عهده دارد _ ضروری به نظر میرسد. هدف از این پژوهش، بررسی راهکارهای تربیت اخلاقی زمینهساز ظهور در نظام آموزش و پرورش است و روش تحقیق، از نوع توصیفی _ اسنادی است. ایجاد فضای اخلاقی در مدارس و محیطهای آموزشی، محبت و احسان، روشهای پرورش آگاهی و بصیرت اخلاقی، روشهای پرورش گرایشها و عادات مطلوب اخلاقی و روشهای اصلاح رذایل، از جمله راهکارهای مورد تأکید در این پژوهش به شمار میآید.
خلاصه ماشینی:
"وقتی از کسی خطایی سر میزند یا از او احتمال خطا میدهیم، برای تربیت اخلاقی و حفظ کرامتش میتوان سه مرحله در نظر گرفت (دیلمی و آذربایجانی، 1383): _ حمل به صحت یا تفسیر به نیکوترین وجه: امیرمؤمنان علی( فرمود: ضع أمر أخیک علی أحسنه حتی یأتیک ما یغلبک منه و لا تظنن بکلمة خرجت من أخیک سوءا و أنت تجد لها فی الخیر محملا؛ (کلینی، 1365: ج2، 362) کار برادر دینی خود را به بهترین وجهی مقرر دار تا آنکه دلیلی به دست تو آید که بر تو چیره شود و راه توجیه را بر تو ببندد و به هیچ سخنی که از برادرت برآید بدگمان مباش تا محمل خوبی برای آن توانی یافت.
از اینرو یکی از وظایف مربی در حوزۀ آموزش و پرورش، یاری رساندن به متربی برای ایجاد و تقویت آگاهی و بصیرت اخلاقی، پرورش تفکر اخلاقی و گرایشها و عادات مطلوب اخلاقی است که در ادامه به هر یک از این راهکارها پرداخته میشود.
آنها برای آشنا کردن مردم با آموزههای اخلاقی از روشهایی ذیل استفاده میکردند: _ آموزش اصول و معیارهای اخلاقی: یکی از مشکلات عمده در آموزش اخلاق این است که چگونه میتوان آموزههای اخلاقی را به شاگرد آموزش داد تا وی بتواند بدون نیاز به معلم در شرایط گوناگون، وظیفۀ اخلاقی خود را تشخیص دهد و بر اساس آن عمل کند.
همچنین گفته شد که از بزرگترین موانع تربیت زمینهساز، اخلاق زشت و نکوهیده است که باید از وجود متربیان پاک شود؛ زیرا پیراستگی اخلاقی و از بین بردن بدیها و اخلاقیات ناپسند از مهمترین ویژگیهای مؤمن منتظر است که راه زمینهسازی برای رسیدن به موعود را برای او هموار میکند."