چکیده:
چکیده: از آنجا که کودکان عامل پیوند نسلهای گذشته و آینده درهر جامعه محسوب می شوند و با توجه به اینکه قسمت عمده ای از جامعه ما را تشکیل میدهند تلاش برای ایجاد محیطی مناسب برای رشد کودک و آشنایی با نیازها و سرشت فطری او که در دوران کودکی به آن نیاز مند است، ضروری است.در این میان طراحی محلات بعنوان اولین عرصه عمومی که کودکان در تعامل با آن قرار می گیرند وگروه مهمی از استفاده کنندگان آن هستند مورد اهمیت است. در سالهای اخیر کامل ترین پژوهش در رابطه با کودکان در قالب رویکرد شهردوستدارکودک انجام گرفته است اما بیشتر این تحقیقات به جنبه های حقوقی کودکان پرداخته اند،این پژوهش بر آن است که به جنبه های فضایی -کالبدی این موضوع بپردازد.برای تحقق این امربا هدف اصلی دستیابی به ویژگیهای ساختاری محلات براساس رویکرد شهر دوستدارکودک، باروشهای کیفی ،پرسشنامه،مصاحبه وتحلیل های گرافیکی (تحلیل عکس،نقشه،نقاشی کودکان) نظرهای کودکان وفضاهای محله بررسی گردید.برای پیاده سازی این روشها محله فرهنگ شهر مشهد را به عنوان نمونه موردی بررسی کردیم.کودکان سنین 5تا11 سال وتعدادی از والدین آنها با روشهای پرسشنامه،مصاحبه ونقاشی مورد مشارکت قرار گرفتند وبا استفاده از تحلیل های گرافیکی فضاهای مرتبط با کودکان ونیازهای آنهابررسی گردید.اطلاعات بدست آمده از روشهای مختلف مورد تحلیل قرار گرفت ودر پایان به عنوان نتیجه معیارهایی برای طراحی محلات از جمله خوانایی،دسترسی ونفوذ پذیری،هویت،حضور پذیری ومشارکت مطرح گردید.
خلاصه ماشینی:
برای تحقق این موضوع به دنبال پاسخ به این سوال اصلی هستیم که ساختار فضایی محـلات بایـد دارای چـه ویژگی هایی گردند تا منطبق بر رویکرد شهردوستدار کودک شوند؟ وبه سوال هـای فرعـی همچـون نیازهـای کودکان در محلات شهرمشهد چیست ؟ عناصر کالبـدی مهـم بـرای کودکـان ، روابـط و ویژگـی هـای آنهـا در ساختارمحلات شهرمشهد چیست ؟ معیارها وشاخصه های طراحی محلات دوستدار کودک با توجه بـه ویژگـی های کشور و خصوصا شهر مشهد چیست ؟ نیز پاسخ داده می شود.
جدول ١:گروه بندی سنی کودک (رضوانی وحبیبی ،١٣٨٧) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} با توجه به این گروه بندی واز آنجا که کودکان ٦- ٨ سال تا ٣٠٠متر و٨ -١٢ سال تـا ٩٠٠ متـر(داوودی مقدم ،١٣٨٩) از خانه خود فاصله می گیرند وعملا وارد محیط محله وفضاهای شهر می شوند در ایـن تحقیـق گروه سنی ٥ – ١١ سال برای سن کودک در نظر گرفته شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٦: موقعیت کاربری های مرتبط با کودکان در محدوده و شعاع دسترسی پارک وبوستان ها(م̂Hخذ:نگارندگان ) بازتفسیر یافته ها برای دستیابی به ویژگی های ساختارفضایی محلات و ویژگی ها و روابط عناصر کالبدی مهم برای کودکان با شاخص نیازهای کالبدی کودکـان در محلـه بـه بازتفسـیراطلاعات بدسـت آمـده از روش هـای پرسشـنامه ، مصاحبه و تحلیل های گرافیکی پرداخته و نتایج زیر بدست آمد: ٩ درصد بالایی از کودکان در پاسخ به این سوال که محله خود را از روی چه چیزهای تشخیص می دهید؟ به گزینه اسم خیابان ها اشاره نمودند، پس در طراحی بایستی اسامی خیابان ها را نام های ملموس و کودک پسند به گونه ای که بتوان با شکل هایی آن را نشان داد، انتخاب کرد.