چکیده:
یکی ازمسایل اساسی کلانشهرهاوشهرهای بزرگ ،مسئله رشد سریع جمعیت وتوسعه کالبدی است .برای کنترل مناسـب توسـعه فیزیکی وگسترش شهرها ،لازم است عـلاوه برتحلیـل هـای اقتـصادی- اجتمـاعی ، شـناخت وتحلیـل دقیقـی از خـصوصیات زمـین وتناسب آن نیز در دسترس باشد.تعیین تناسب زمین برای توسعه شهری می تواند به برنامه ریزی شهری وفضایی مطلوب تر وصـحیح تر یاری رساند. مواد مورد استفاده در این پژوهش شامل نقشه های توپوگرافی ، زمین شناسی ، تناسب زراعی خاک، پوشش .کاربری زمین ، لرزه خیزی وداده های مرتبط با اقلیم محدوده بودند.از بررسی های کتابخانه ای نیز برای تکمیل داده هـا اسـتفاده شـد. تعیـین تناسب زمین برای توسعه فیزیکی کلانشهر کرج ازطریق ٩ فاکتور ومعیار طبیعی مشتمل بـر شـیب ، لیتولـوژی ، فاصـله از گـسله هـا، فاصله از شبکه زهکشی ، لرزه خیزی، عمق آب زیرزمینی ، پوشش . کاربری زمین ونوع لندفرم وبـا اسـتفاده از روش فرآینـد تحلیـل سلسله مراتبی ( ای اچ پی ) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت .تناسب زمین برای توسعه ی فیزیکی به پنج طبقه ی بسیار زیاد، زیاد، متوسط ، کم و بسیار کم تقسیم شد و نقشه ی پهنه بنـدی آن تهیـه گردیـد.نتـایج نـشان دادکـه صـرفنظر از اراضـی کشاورزی، حدود ٣١ درصد مساحت محدوده، تناسب زیاد و بسیار زیـادی بـرای توسـعه فیزیکـی دارد کـه عمـدتا در بخـش هـای جنوبی وغربی محدوده قرار دارند. بررسی همچنان نشان داد که طی سه دهه اخیر توسـعه شـهر کـرج بیـشتر بـر روی زمـین هـای بـا تناسب زیاد ومتوسط صورت گرفته ، با این وجود حدود ٥٠٠ هکتار از بافت شهری نیز در زمین های با تناسـب کـم وبـسیار کـم در حاشیه پایکوهها وشیب های تند توسعه یافته اند.
خلاصه ماشینی:
"در این نوشتار تلاش می شود با استفاده و تکیه بر تعدادی از عوامل وفاکتورهای طبیعی و هم چنین بهره گیری از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)که با محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی یکپارچه شده، تناسب زمین برای توسعه ی فیزیکی و شهری در شهر کرج واراضی پیرامونی آن ارزیابی شود.
رشد بسیار بالای جمعیتی شهر با گسترش فیزیکی و کالبدی و توسعه شهرکها ی اقماری ومحلات حاشیه ای جدید همراه بوده به طوری که بررسی نقشه های توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که مساحت بافت شهری کرج از حدود ٤٠ کیلومتر مربع در سال ١٣٥٥ به بیش از ١٠٠ کیلومتر مربع در سال ١٣٨٥ بالغ شده است (شکل ٢-١٠ )، بخش قابل توجهی از این نواحی توسعه یافته شهر بر روی زمین های کشاورزی حاشیه ای، حاشیه رودخانه کرج وشیب های تند دامنه ای در شمال وشرق شهر صورت گرفته است .
لذا در این پژوهش هدف آن است که با استفاده از ٩ معیار طبیعی ، تناسب زمین در محدوده مورد مطالعه در رابطه با توسعه ی فیزیکی شهری ارزیابی شده و نقشه ی پهنه بندی تناسب زمین در رده های تناسب بسیار زیاد تا بسیار کم تهیه گردد.
64 مجموع 8344 100 ماخذ: نگارندگان نقشه نهایی طبقه بندی تناسب زمین می تواند نواحی مناسب برای توسعه فیزیکی آتی کلانشهر کرج را نشان داده ومورد استفاده برنامه ریزان شهری ومنطقه ای قرار گیرد."