چکیده:
مطالعه دوره کواترنر در ایران بسیار محدود بوده ودر مقایسه با سایر دوره های زمین شناسی بسیار ناچیز است . یکـی از اقـدامات اساسی و بنیادی برای مطالعات کواترنر که تاکنون در ایران صورت نگرفته است ، سن سنجی پادگانه هـای کـواترنر اسـت . در ایـن تحقیق سن دقیق پادگانه های دوره کواترنر برای اولین بار گزارش میشود. روشی که برای سن سنجی استفاده شده است ، لومینسنس حرارتی یا ترمولومینسنس است که در حوزه آبخیز طالقان که در ١٠٠ کیلومتری شمال غرب تهران قرار دارد انجام گرفـت . در ایـن تحقیق مطالعات در سه پادگانه جنگ ترویا ، وورم و ریس صورت گرفته است بطوریکه از پادگانه جنگ ترویا سه نمونه از پادگانـه وورم سه نمونه واز پادگانه ریس هفت نمونه جمع آوری شده است . برای نور ندیدن نمونه ها نمونه برداری در شب انجام پذیرفت و در کیسه های سیاهرنگ چند لایه قرار گرفت و به آزمایشگاه منتقل شد. در آزمایشگاه این نمونه ها بـا روش Fine Grain آمـاده سازی و باروش Regeneration و Additive پرتودهی و اندازهگیری شد. آمادهسازی و اندازهگیری نمونه ها در زیر نـور قرمـز انجام گرفت تا از هرگونه تأثیر احتمالی نور معمولی بر روی آنها جلوگیری شود. در نهایت سن پادگانه جنـگ ترویـا بـین ٤٦٥٠ تـا ٥٢٠٠ سال تعیین شد. سن پادگانه وورم از ٩١٠٠ تا ١٥٦٠٠سال محاسبه شده است و سن پادگانه ریس حدود ١٠٠ هزار سال تخمـین زده شده است . نتایج حاصل از سن سنجی تقریبا با تخمین سن پادگانه ها توسط احمدی و همکاران مطابقت دارد.با توجه به تفاوت در سن ، شیب و خصوصیات پروفیل و کاربری در پادگانه وورم پیشنهاد می شود که پادگانه وورم به دو پادگانه تقسیم شـود و وورم کشاورزی و و وورم مرتع نامگذاری شوند.در نهایت با توجه به فرم آهک موجود در پروفیل های خاک، خصوصیات اقلیم گذشـته نیز تا حدودی تخمین زده شد.
خلاصه ماشینی:
"بطوریکه شروع مطالعات کاربردی در منابع طبیعی اولین بار در سال ١٣٥٤ به مدت سه سال در حوزه آبخیز طالقان توسط دکتر حسن احمدی با همکاری پروفسور رنال، استاد دانشگاه استراسبورگ فرانسه صورت گرفت و نامگذاری پادگانه ها نیز بر اساس شباهت با پادگانه های آلپ فرانسه و به ویژه مطالعات گسترده فرانسویها در شمال آفریقا انجام شده است .
روش دیگر برای تعیین سن نمونه ها روش حرارت سنجی یا ترمولومینسنس (TL یا Thermo luminescence) است همانطور پرایس و همکاران (٢٠٠٠) سن سنجی ترمولومینسنس را برای تعیین زمان رسوب در استرالیا انجام دادند و گزارش نمودند که سن سنجی ترمولومینسنس یک چهارچوب مناسب تکامل خاک را در مکانهای مورد نظر زمان فراهم آورد ویا برگر و ویلیام (٢٠٠٣) روش ترمولومینسنس را برای سن سنجی افق آلی در خاک مدفون در کنیا مورد بررسی قرار دادند و انطباق خوبی بین سن سنجی با روش ترمولومینس و سن سنجی با کربن ١٤ گزارش نمودند.
Dose Rate(Gy. Ka) دز معادل (De) مقدار تشعشعی است که در آزمایشگاه اندازهگیری می شود و توسط یک نمونه از زمان حادثه (بطور مثال فوران آتشفشان و در مورد رسوبات آخرین باری که در معرض تشعشع خورشید قرار گرفته اند) تا مرحله نمونه برداری در آن ذخیره شده است .
با توجه به مطالب فوق میتوان چنین نتیجه گیری کرد که روش ترمولومینسنس برای سن سنجی پادگانه های دوره کواترنر بسیار مفید است و با تعیین سن پادگانه ها می توان آنها رادسته بندی نمود و قابلیت هر یک از پادگانه ها را برای مصارف مختلف از جمله کشاورزی، منابع طبیعی ، آبخوانداری، توسعه شهرها و..."