چکیده:
خشکسالی یک پدیده تکرار شونده است و آثار آن صرفا به نواحی خشک و نیمه خشک محدود نمی شود. هدف اصلی این پژوهش، مشخص کردن خشکسالی های هواشناسی و آب های زیرزمینی و بررسی آثار آن بر نوسان های سطح آب زیرزمینی دشت اراک است. به این منظور شاخص بارش استاندارد(spi) و سطح آب استاندارد(swi) به عنوان شاخص های منتخب جهت بررسی خشکسالی های دشت اراک براساس داده های یازده ایستگاه هواشناسی با طول دوره آماری سی و یک ساله(1355 تا 1385) و چهل و چهار عدد چاه پیزومتری با طول دوره آماری بیست و سه ساله (1364 تا 1386) در مقیاس زمانی داوزده ماهه استفاده شد. در ادامه گستره ویژگی های خشکسالی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و روش های زمین آمارتعیین گردید. پهنه بندی نقشه ها نشان داد که از نظر ویژگی تداوم خشکسالی در منطقه، طولانی ترین تداوم در خشکسالی های هواشناسی در نواحی شرقی و در آب های زیرزمینی در غرب حوزه اتفاق افتاده است. در ایجاد همبستگی بین بارش و افت سطح ایستابی، بهترین ضریب همبستگی، 126/0- است که در سطح 05/0 معنی دار بوده و تاثیرپذیری منابع آب زیرزمینی را با یک تاخیر دو ماهه نمایان می کند.
خلاصه ماشینی:
هدف اصلي اين پژوهش ، مشخص کـردن خشکسـاليهـاي هواشناسـي و آب هـاي زيرزميني و بررسي آثار آن بر نوسان هاي سطح آب زيرزميني دشت اراک است .
به ايـن منظـور شاخص بارش استاندارد (SPI) و سطح آب استاندارد (SWI) به عنـوان شـاخص هـاي منتخـب جهت بررسي خشکساليهاي دشت اراک بر اساس داده هاي يازده ايستگاه هواشناسي با طـول دوره آماري سي و يک ساله (١٣٥٥ تا ١٣٨٥) و چهل و چهار عدد چاه پيزومتري بـا طـول دوره آماري بيست و سه ساله (١٣٦٤ تا ١٣٨٦) در مقياس زماني داوزده ماهه استفاده شد.
پهنه بندي نقشه ها نشان داد کـه از نظـر ويژگـي تـداوم خشکسـالي در منطقـه ، طولاني ترين تداوم ها در خشکساليهاي هواشناسي در نواحي شرقي و در آب هاي زيرزميني در غرب حوزه اتفاق افتاده است .
دراين تحقيق باتوجه به اين که داده هايمربوط به ويژگيهايخشکساليدردشت اراکدرهريک ازايستگاه هابه صورت مکاني بود،ازروش کريجينگ برايپهنه بندي و تحليل فضايي ويژگيهاي خشکساليهاي دشت اراک (طولانيترين تداوم هاي خشکسالي هواشناسي و آب هاي زيرزميني)استفاده شد(شکل هاي٣و٤).
ن م ودار م يان گين م اه ان ه 60 50 40 30 20 10 0 م يان گين م اه ان ه م يان گين م ت وس ط م اه ان ه شکل ٢:ميانگين ماهانه رژيم بارش منطقه ايدشت اراک 1- Interpolation 2- Excel- SPSS نقشه تداوم خشکسالي هايهواشناسيدرمقياس زماني١٢ماهه درشکل ٣ارائه شده است .