چکیده:
زمینه و هدف : لایحه آیین دادرسی کیفری تغییرات زیادی، که تاحد قابل ملاحظـه ای از قـوانین فرانسه متأثر است ، در قوانین ناظر بر ضابطین دادگستری پدید آورده است . هدف اصلی ایـن مقالـه بررسی نقش ، جایگاه و اختیارات ضابطان دادگستری در لایحه مذکور است . روش : روش مطالعه مقالۀ حاضر از نوع توصـیفی - تحلیلـی و بـه روش اسـنادی مـیباشـد کـه از طریق فیش برداری و مطالعۀ کتابخانه ای تلاش میکند تا تبیینی از لایحه آیین دادرسی کیفری ارائه کند که براساس آن نقش و جایگاه ضابطان دادگستری بنیان نهاده شده است . برای این منظور ابتدا به شناخت افراد ضابط دادگستری و نظارت بر ایشان پرداخته شده است . پس از آن ، تلاش شده تا وظایف ضابطان دادگستری و حدود اختیارات ایشان بیان شود. یافته ها و نتایج : یافته های مقاله نشان میدهد که ساختار مناسب و کنترل هـای قـانونی پـیش بینـی شده برای نظارت بر عملکرد پلیس قضایی فرانسه میتواند برای کشورمان قابل الگـوبرداری باشـد. همچنین تبیین حدود اختیارات ضابطان در جرایم مشهود، اعتبار اقـدامات ضـابطان در ایـن جـرایم پس از حضور مقام قضایی، تفکیک وظایف اداری از وظـایف قضـایی ضـابطان ، ضـمانت اجـرای عدم یادآوری حقوق متهمان یا مظنونان از جمله مواردی است که بایـد فـراروی تـدوین کننـدگان لایحه آیین دادرسی کیفری قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"تـدوین - کنندگان لایحه آیین دادرسی کیفری، به تبعیت از مـواد ٦٢ تـا ٦٦ قـانون دادرسـی کیفـری فرانسه ، برای حفظ حقوق شهروندان و کنتـرل اقـدامات سـالب آزادی مـذکور، درصـورت استفاده ضابطان از این حق ، علاوه بر حکم ماده ٥ لایحه آیین دادرسی کیفری، کـه طـی آن «متهم باید در اسرع وقت ، از موضوع و ادله اتهام انتسابی آگاه و ازحق دسترسی به وکیـل و سایر حقوق دفاعی مذکور در این قانون بهره مند شـود»، رعایـت نکـات زیـر را بـرای آنـان الزامی نموده اند: - اطلاع موضوع تحت نظر بودن فرد در اولین فرصت به دادستان یا قاضـی کشـیک (برای اتخاذ تصمیم قانونی)، - تأمین امکانات لازم برای اعمال نظارت دادستان بر فرد تحت نظر، - تفهیم اتهام و ادله آن به متهم ، به صورت کتبی و بلافاصله پس از تحت نظـر قـرار گرفتن ، - رعایت حداکثر مدت تحت نظر بودن (بیست و چهار ساعت )، - درج مشخصات سجلی، شغل ، آدرس و علت تحت نظر قرار گرفتن متهم حداکثر ظرف یک ساعت و گزارش آن به دادسرای محل ، - اجازه ملاقات خصوصی متهم با وکیل خـود بـه مـدت حـداکثر یـک سـاعت ؛ در مورد جرایم سازمان یافته و یا جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، سـرقت ، مواد مخدر و روانگردان و یا جرایم موجب مجـازات سـلب حیـات ، حـبس ابـد و قطع عضو و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان ثلث دیه کامل یـا بـیش از آن ، وکیل مدافع یک هفته پس از شروع تحت نظر قرار گرفتن ، حق ملاقـات بـا موکل خود را خواهد داشت ، - اخذ ملاحظات کتبی تهیه شده توسط وکیل پس از ملاقات او بـا مـتهم و درج آن در پرونده تشکیل شده ، - تفهیم حقوق متهم به وی (و در اختیار قرار دادن آن بـه صـورت مکتـوب ) و اخـذ رسید از متهم و انضمام آن به پرونده ، - اجازه آگاه کردن افراد خانواده یا آشنایان متهم از تحت نظـر بـودن وی بـه وسـیله تلفن یا هر وسیله ممکن ؛ در صورت مخالفت ضابطان با ایـن خواسـته مـتهم ، بایـد مراتب جهت اخذ دستور مقتضی به مقام قضایی اعلام شود، - موافقت با درخواست فرد تحت نظر یا یکی از بسـتگان وی جهـت انجـام معاینـات پزشکی از متهم توسط پزشک منتخب دادستان و اخذ گواهی از پزشـک و ضـبط آن در پرونده ، - پاسخگویی به والدین ، همسر، فرزندان ، خواهر و برادر متهم در مورد اطلاع یـافتن از تحت نظر بودن وی، - ذکر اظهارات شـخص تحـت نظـر."