چکیده:
این مقاله که در حوزه نوظهور جامعهشناسی احساسات قرار دارد، بر این پرسش اساسی متمرکز است که امام خمینی(ره) بهعنوان رهبر انقلاب اسلامی، احساسات تودههای مردم را در جریان انقلاب اسلامی ایران چگونه راهبری نمود؟ نوشته حاضر که از آرا و دیدگاههای فلام و کینگ، گودوین، پولتا و یاس پرس الهام میگیرد، لازمه شکلگیری کنش فعالانه انقلابی بر ضد وضع موجود را تبدیل احساسات ضد بسیج مثل ترس و شرم به احساسات بسیجگر مانند خشم و غضب و تمهید انرژی احساسی و آزادسازی احساسی میداند. برای پاسخ به پرسش اصلی، نوشته با تکیهبر رویکرد توصیفی، روش تحلیل محتوای کیفی سخنان و نوشتههای امام خمینی(ره) که در کتاب صحیفه امام جمعآوری شده است را به کار گرفته و بر این فرضیه استوار شده است که امام(ره) با مدیریت احساسات مردم از رهگذر اعتماد زدایی از رژیم پهلوی، برانگیختن احساسات ضد حکومتی، مبارزه با احساسات ضد بسیج از یکسو و تزریق احساسات بسیجگر مثل حس عاملیت و کارگزاری و همذات پنداری با مردم از سوی دیگر، توانست با آزادسازی شناختی و متراکمسازی انرژی احساسی تودهها، آنان را به کنش آشکار اعتراضی برضد رژیم و در نهایت تغییر حکومت و دستیابی به پیروزی رهنمون شود.
خلاصه ماشینی:
"(صحیفه امام ، جلد ا، ١٣٧٨: ٤٢٠) نکته حائز اهمیت در مدیریت احساسات مردم در جریان مبارزه انقلابی از سوی امام خمینی(ره ) این است که ایشان در راستای دوگانه سازیهای ناسازه از یک سو با پیش بینی آینده ای ناگوار و طاقت فرسا تؤام با حقارت ، فلاکت ، هلاکت ، وابستگی و تاراج منابع ملی، محرومیت از حقوق و آزادیهای مدنی در صورت استمرار حکومت پهلوی، هم تنفر سیاسی ملی را برانگیختند و هم مقدمات اعتراض عمومی برای رهایی از این شرایط را فراهم کردند و از سوی دیگر، با نگاهی نوستالژیک به گذشته تاریخ اسلام حقیقی و دوران حکومت پیامبر(ص ) و امامت علی(ع ) و ترسیم آینده ای امیدوارکننده در پرتو جمهوری اسلامی اضلاع جامعه آرمانی موعودی را ترسیم کردند، نظامی که پس از استقرار زندگی همراه با رفاه و آسایش ، ترقی و پیشرفت ، عدالت ، اخلاق ، استقلال و آزادی و عاری از هرگونه مظاهر استبدادورزی را به ارمغان خواهد آورد."