چکیده:
زیتون(Olea europa)از قدیمی ترین گیاهانی است .که در جهان مورد بهره برداری قرارگرفته است .استان خوزستان از مناطق مستعد کشت زیتون است ،قدمت کاشت این گیان در استان به بیش از هزار سال پیش باز می گردد(وجود درختان کهنسال زیتون که به صورت وحشی وخودرو درشهرهای باغملک -ایذه-اهواز- مسجدسلیمان-دزفول وجود دارنددلیل تایید این مطلب هستند).از بین شهرستانهای این استان ،شهرستان ایذه که در شمال شرقی استان خوزستان قرار گرفته گیاه زیتون چندسالی است که کشت می گردد.در این مقاله به چگونگی بررسی پتانسیلها وچشم اندازهای توسعه کشت زیتون در بهبود اقتصاد روستایی روستاهای شهرستان ایذه پرداخته می شود. روش تحقیق ازنوع توصیفی- تحلیلی می باشد.حجم نمونه ما از طریق نمونه گیری تصادفی ساده از بین روستاهای منطقه انتخاب گردی که تعداد آن برابر با ٢٠٠ نفر از اهالی و ساکنان همان روستاها بوده است .ابزارجمع آوری اطلاعات نیز از طریق پرسشنامه بوده است .تعدادروستاهای موردبررسی،شامل ١٢روستا است که معیارانتخاب روستاها براساس نمونه گیری وضعی بوده است .ملاک انتخاب روستاها به دو شکل بوده،اولااز پراکندگی نسبی در کل شهرستان ایذه برخوردار باشندتا امکان بررسی میسر باشد.ثانیاروستاهایی که از نظر توان واستعداد (طبیعی وانسانی)برای کشت گیاه زیتون مناسب بودند.در درون هر روستا نیز از روش نمونه گیری گلوله برفی برای انتخاب کشاورزان زیتون کار بهره گرفته شده است .نرم افزار مورد استفاده نیزSPSS می باشد.نتایج تحقیق نشان می دهد به دلیل شباهت شرایط آب و هوایی شهرستان ایذه از نظر دما،بارش وجداول نمودار های اقلیمی و... با شرایط شبه مدیترانه ای نشان جهت کشت و توسعه باغات زیتون مناسب است .برای تحلیل اقتصادی،با توجه به محاسبه میزان درآمد- هزینه و محاسبه سرمایه گذاری برای یک طرح زیتونکاری با ١٠٠ هکتار ودوره تحلیل ٤٠ سال،نشان داده شدکه احداث باغ زیتون اقتصادی است همچنین از تجزیه وتحلیل داده هایی که از طریق پرسشنامه بدست آمد اهم نتایج زیرحاصل شد: ١-برای مقایسه ارقام اقتصادی زیتون مشخص گردید که ارقام اقتصادی برای کشت در منطقه عبارتند از:محلی باغملک ودزفولی،Xs٣،آمیگدالیفولیا،کنسروالیا،جلت ،محزم ابوسطل می باشند. ٢-کشاورزان دلیل عدم پذیرش ارقام پرمحصول اصلاح شده را ناآگاهی و کاشت از قبل درخت ذکرکرده اند،همچنین بررسی نشان دادکه ٤٣درصدافرادی که ناآگاهی را دلیل عدم پذیرش خود ذکر کرده اندبین ٤٤ تا٥٦ سال دارندو٤٠ درصد از افرادی که ناآگاهی را دلیل عدم پذیرش خود می داننددر سطح ابتدایی سواد دارند. ٣- میزان تولید ٥٠.٥ درصد کشاورزان زیتون کار در منطقه با توجه به حجم نمونه بین ٤تا٥تن درهکتار می باشد.
خلاصه ماشینی:
"این مقاله باهدف بررسی استعدادها وپتانسیلهای(طبیعی وانسانی)روستاهای شهرستان ایذه برای توسعه کشت زیتون و بهبود وضعیت اقتصادآنها تدوین شده است ودرجستجوی پاسخ به سوالات زیراست : • آیا ارتباطی بین توسعه کشت زیتون و بهبود اقتصاد روستایی در شهرستان ایذه وجود دارد؟ • توسعه کشت زیتون در روستاهای شهرستان ایذه توجیه اقتصادی دارد؟ • مشکلات کشاورزان زیتون کار در شهرستان ایذه چه عواملی می باشد؟ ٢-پیشینه تحقیق عمده تحقیقاتی که در خصوص زیتون در استان خوزستان صورت گرفته با توجه به شناسایی توانهای آب وخاک،مناطق مختلف استان یا برخی از عناصر و عوامل اقلیمی مانند تنش گرمایی و...
جدول١: جامعه آماری تحقیق نام روستا تعدادکل جامعه نمونه نام روستا تعدادکل جامعه نمونه حاجی کمال 18 دهدز 23 چلیساد 27 رمه چر 12 سوسن 19 مرغاب 15 نوترکی مختاری 25 هلایجان 24 نوترکی طهماسبی 22 پرچستان 15 منبع : نگارندگان،برداشت میدانی،١٣٩٠ روش کار بدین صورت بود که بعد از جمع آوری داده ها و اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS به بررسی وتجزیه وتحلیل موضوع جهت بررسی چگونگی ارتباط بین اقتصاد روستایی و کاشت وتوسعه گیاه زیتون در منطقه مورد مطالعه پرداخته شد.
١٣٩٠ ٦-٣-توجیه اقتصادی توسعه کشت زیتون در روستاهای شهرستان ایذه ٦-٣-١- بررسی و محاسبه میزان درآمد وهزینه باغ های زیتون موجود در روستاهای منطقه براساس جمع آوری اطلاعات وآمار بدست آمده از ششمین سرشماری عمومی نفوس ومسکن کشور در سال١٣٨٥،از کل جمعیت شهرستان ایذه که برابر با ١٩٥٠١٨ نفر برآورد شده است ،٨٦٧٨٦ نفر در روستاها زندگی می کنند(٤٤.
٨- با توجه به اینکه شهرستان ایذه از نظر توپوگرافی دارای بیشتر زمینهای زراعی شیب دار است سرمایه گذاری با استفاده از تسهیلات بانکی و یارانه های کشاورزی جهت توسعه باغات زیتون در این زمینها برای جلو گیری از فرسایش خاک بسیار مناسب به نظر می رسد."