چکیده:
گاز طبیعی بدلیل آلایندگی زیست محیطی کمتر و دسترسی و انتقال آسان، علیرغم افزایش قیمت در سالهای اخیر از بالاترین رشد تقاضا در میان سوختهای فسیلی برخوردار بوده است. بیشترین ذخایر گازی دنیا در دو منطقه خلیج فارس وخزر قرار دارد و کشورهای جنوب آسیا از جمله بازارهای بزرگ مصرف گاز خلیج فارس وخزر هستند. گزینههای مختلفی برای انتقال گاز خلیج فارس وخزر به این مناطق پیش بینی شده است. یکی از این گزینهها، انتقال گاز ترکمنستان به هند از طریق خاک افغانستان و پاکستان است. این مقاله بدنبال پاسخ به این سوالات است: دلایل و زمینه های طرح خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به هند موسوم به تاپی و موانع ومشکلات پیش روی احداث آن کدامند. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که عوامل متعددی از جمله نیاز رو به رشد هند و پاکستان به گاز در طرح این خط لوله نقش داشته و در عین حال بدلیل انتقال گاز از خاک افغانستان و پاکستان، موانع زیادی نیز از جمله مشکلات امنیتی در پاکستان و افغانستان و اختلافات بر سر قیمت گاز، در انتقال گاز ترکمنستان به هند وجود دارد که در صورت حل نشدن آنها در روند احداث خط لوله و انتقال گاز اختلال ایجاد خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
تاپی (خط لوله گاز ترکمنستان ، افغانستان ، پاکستان و هند) زمینه های ایجاد و موانع پیش رو مریم بایی لاشکی ١، دکتر عزت الله عزتی ٢ ١ـ دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران ٢ـ دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران چکیده : گاز طبیعی بدلیل آلایندگی زیست محیطی کمتر و دسترسی و انتقال آسان ، علیرغم افزایش قیمت در سالهای اخیر از بالاترین رشد تقاضا در میان سوخت های فسیلی برخوردار بوده است .
جفری کمپ ژئوپلسین معروف آمریکایی در کتاب خود با عنوان جغرافیای استراتژیک خاورمیانه با طرح اصطلاح بیضی استراتژیک انرژی معتقد است حدود ٧٠ درصد ذخایر اثبات شده جهانی نفت وبیش از ٤٠ درصد منابع گازطبیعی جهان درداخل منطقه تخم مرغ شکلی که از جنوب روسیه و قزاقستان شروع و تا عربستان و امارات متحده ادامه می یابد وجود دارد.
2 شکل شماره ٦ - تولید و مصرف گاز پاکستان منبع : ٢٠١١ BP Statistical Review of World Energy June ٣ - نقش آمریکا در پروژه انتقال گاز ترکمنستان به هند: با سقوط شوروی و ظهور کشورهای تازه استقلال یافته ای که برخی از آنها از جمله ترکمنستان و آذربایجان دارای منابع سرشار انرژی بودند تلاشهای آمریکا برای توسعه نفوذ سیاسی و اقتصادی خود در این کشورها و کاهش نفوذ ایران و روسیه در انتقال نفت و گاز خزر آغاز شد.