چکیده:
مسعود سعد سلمان شاعر توانای سدة پنجم هجری است که دیوانش تا کنون چند بار چاپ شده است و هر چاپ آن نسبت به چاپهای دیگر برتریها و کاستیهایی دارد. در این جستار کوشش شده است تا با توجه به وزن ، قافیه ، دستور و بافت سخن ، برخی از بیتهای دیـوان مسعود سعد سلمان که در ویراست تازة این متن دچار بدخوانی یا دگرگشتگی شده اسـت ، اصلاح شود. در بررسی بیتها افزون بر به دست دادن صورت درست ، به جنبه هایی از شیوة سخن پردازی شاعر اشاره شده است .
خلاصه ماشینی:
"با نگاهی به نسخه بدلها صورت درست وزن را که موازنۀ میـان دو مصراع را نیز تکمیل میکند، در دستنویس G میتوان یافت : خودروی خس مباش به هر گرم و سرد دهر (← مسعود سعد ١٣٩٠: ١٠١٩) اکنون تنها کاری که باید کرد این است که جای گرم و سرد را بر خـلاف دسـتنویس G عوض کنیم ؛ زیرا پیروی از نویسش اکثر دستنویسها (که ظاهرا سرد و گرم دارنـد نه گرم و سرد) به احتیاط علمی نزدیک تر است : خودروی خس مباش به هر سرد و گرم دهر 2 آزاده سرو بـاش بـه هـر شـدت و رخـا ـ ص ١٥٧: چو چوب عنابم چین برگرفته روی همه گرفته اشکم بر گونـه ، گونـۀ عنـاب اگر پیشوند نابجای بر را از سر فعل گرفته برداریم ، وزن درست می شود: چو چوب عنابم چین گرفته روی همه گرفته اشکم بر گونه گونـۀ عنـاب 3 ـ ص ١٨٩: بر او نشست ، از جای خود بجست چو یوز به قصـد غـزنین هنجـار رهگـذار گرفـت صورت درست که وزن و معنا را به سامان میآورد، نشستم و به جای نشسـت است که در A دیده میشود (← همان : ١٠٣٥): بر او نشستم و از جای خود بجست چو یوز 4 به قصد غـزنین هنجـار رهگـذار گرفـت ـ ص ٣٣١: اگرچه آتش را قربی و عزتـی باشـد٥ به نفس خویش عزیز است نیز خاکستر ٢."