چکیده:
چکیده در دوران خلیفۀ دوم، زیست فردی و اجتماعی و نظام سیاسی نوپای مسلمانان دچار تحول اساسی شد. در روزگار خلافت عثمان، دو رخداد منشأ تحولات مهمی شدند: یکی شورش علیه خلیفه و قتل او؛ و دیگر، تدوین جدید قرآن که به قرآن عثمانی شهرت یافت. تحقیق دربارة تاریخ قرآن در نیم قرن نخست اقدامی بس دشوار است؛ زیرا از یک سو هیچ نسخة استنادپذیری از قرآن زمان پیامبر و نیز قرآنهای پس از آن و از جمله قرآنهای ابوبکر و عثمان در اختیار نیست و، از سوی دیگر، راه روشن و استواری برای تحقیق و تفحص و انکشاف حقایق متقن وجود ندارد. امروزه، جز متن قرآن کنونی و نسخههایی از قرآنهای غالبا ناقص از قرون نخست و نیز انبوه روایات متنوع و غالبا متضاد، اسنادی برای تحقیق در قرآنهای نیمۀ اول سده در دست نیست. از این جهت است که پیدایی دستنوشتههای صنعا بهویژه برای تأیید وثاقت تاریخی قرآن اهمیت دوچندان مییابد. بهویژه که با مطالعات روی این نسخ ثابت شد که این دستنوشتهها متعلق به میانۀ سدۀ اول هجریاند و این امر خط بطلانی بر نظریۀ تثبیت نهایی متن قرآن در انتهای سدۀ دوم یا اوایل سدۀ سوم هجری است.
خلاصه ماشینی:
"ایـن موضوع از این نظر جالب است که حدس و گمان های برخی از اسلام شناسان غربی مبنی بر کم و زیاد شدن تعداد سوره های قرآنی را در بوتة تردید می افکند؛ از جمله گفته شده است که ابن مسعود، صحابی معروف ، سوره های حمد، فلق و ناس را جـزء قـرآن نمـی دانسـت ، هرچند به وحیانی بودن آن ها باور داشت ؛ یا این که به زعم مصحف ابـی بـن کعـب ، یکـی دیگر از صحابیان معروف ، قرآن دارای ١١٥ سوره بود؛ و روایات متناقض و متفاوتی که در خصوص جمع قرآن و کیفیت جمع آوری آن در منابع مهم مسـلمانان آمـده اسـت ؛ همـین نظریه های ضد و نقیض منجر به ظهور این نظریه شده است که گفته می شـود قـرآن نـه در زمان پیامبر و حتی نه در زمان عثمان ، بلکه در درازای چند صد سال صورت کنونی خود را پیدا کرده است ؛ بدین معنی که مسلمانان در طول زمـان پیوسـته بـه مـتن آن افـزوده انـد و خلاصـه ایـن کـه قـرآن موجـود مـتن واحـدی نیسـت !
مسئلة جمع قرآن و تدوین نهایی آن بسان سنت شفاهی در کتاب مقدس نیست کـه در فرایند زمانی به نسبت طولانی و به دست افراد متعدد صورت گرفته باشد، بلکه در عصر پیامبر (ص ) مسلمانان به دستور پیامبر (ص ) به امر کتابت اهتمام ویژه ای داشته انـد و قـرآن روی نوشت افزارهای آن دوره گردآوری شده اسـت و سـپس بـه امـر خلیفـة اول در یـک مصحف گرآوری شده و به فرمان خلیفة سوم توحید مصاحف انجام شده و تاریخ شـفاف اسلام مؤید آن است ."