چکیده:
صاحب نظران حوزه ی اقتصاد سیاسی و معرفت روابط بین الملل با استناد به روندهای جاری در اقتصاد سیاسی بین الملل ، قرن ٢١ را قرن « ژئواکونومیک » نامیده اند؛ چراکه براین باورند یکی از چالش های مهم جهانی در ایـن قـرن ، چالش بر سر منابع انرژی با تاکید بر نفت و گاز است و مساله ی «امنیت انرژی » از مسائل مهم پارادایم اقتصاد سیاسی این قرن خواهد بود. هم چنین در این قرن میان امنیت انرژی و میلیتاریسم جهت حفاظت از محموله های نفتی و حفظ بازارهای تجاری انرژی ، پیوندی ناگسستنی برقرار است و امنیت عرضه ی انرژی یکی از اجزای محوری سیاست انرژی تلقی شده و رقابت بر سر تصاحب منابع و بازارهای انرژی از طریق به کارگیری ابزارهای سیاسی ، اقتصادی و نیروی نظامی به مساله ای اساسی در روابط و مناسبات بین المللی تبدیل شده است . در این میان تامین امنیـت انـرژی بـرای کشوری هم چون چین -که بیشترین رشد شتابان مصرف انرژی را تجربه می کند- به یکی از ارکـان مهـم سیاسـت انرژی و نیز سیاست خارجی این کشور تبدیل شده است . با توجه به این مهم ، این مقاله تلاش می کند تا از این منظر به مقوله ی مورد نظر در این پژوهش بپردازد و موقعیت ژئواکونومیک ایران را در همین ارتباط بررسی کند.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به این مهم ، در این پژوهش با توجه به روی کرد رئالیسـم ساختاری به اقتصاد سیاسی بین الملل ، تلاش می شود تا به مسأله ی رشد شتابان مصرف انرژی در چین و نیز موقعیت ژئواکونومیک ایـران در ایـن عرصـه پرداختـه شـود و بـرای پرسش اساسی ذیل ، پاسخی مناسب یافته شود: «در راهبرد امنیت انرژی چین ، منابع انرژی ایران از چه اهمیتی برخوردار است ؟» 1 The New Structure of International Political Economy 2 Geo- Economic 3 Energy Security لازم به ذکر است که هدف از به کارگیری اصطلاح « انرژی » در این پژوهش ، همان «سوخت های فسیلی »١ (نفت و گاز) است .
از نظر موقعیت استراتژیکی و ژئواکونومیکی نیز با نگـاهی بـه پراکنـدگی و توزیـع جغرافیای جهانی انرژی ، به خصوص در منطقه ی خاورمیانه ، خلـیج فـارس و اوراسـیا، بـه خصوص به دلیل واقع شدن در کانون کریدور و مسیرجنوبی انتقال انرژی بـه اروپـا و نیـز مجاورت در کنار بزرگ ترین کریدور انتقال انرژی جهان یعنی تنگـه ی اسـتراتژیک هرمـز، مکانی که محل عبور ٤٠ درصد صادرات انرژی جهان است (2004:4,Klare)؛ چنین به نظر می رسد که کشور ایران به دلیل واقع شدن در مرکز و کانون بیضی استراتژیک انـرژی ١ (1997,Kemp&Harkavy) این قابلیت را دارد که نقشی اسـتراتژیک در تعـاملات اقتصـاد سیاسی انرژی جهان و ترانزیت انرژی منطقه آسیای مرکزی ، ایفا کنـد و راه گشـای تـأمین امنیت انرژی چین باشد (٦١٩٤-٦١٨٨ :٢٠٠٧ ,Omonbude &2009,Matutinovic)."