چکیده:
نظریه سهمیهبندی بازار از مهمترین نظریات ارائه شده مبنی بر رفتار کارتلی اوپک
است.این نظریه که توسط آدلمن (namledA) ارائه و بعدها توسط گریفین
(niffirG) بسط داده شده و در حالتهای مختلف مورد آزمون واقع گردید، همواره توسط
محققین، در دورههای مختلف مورد بررسی و آزمون قرار گرفته است.مدیریت عرضه نفت خام
توسط سازمان اوپک در دوره پنج ساله 2000 تا 2005، که درپی افت شدید قیمتهای جهانی
نفت خام در سالهای 1998 و 1999 تنظیم گردید، از دوره های موفقیتآمیز هماهنگی
اعضای اوپک محسوب میگردد.در این مقاله با پرداختن به مدل اولیه گریفین، نظریه
سهمیهبندی بازار را با روش معادلات همزمان، در دوره مزبور یعنی(1)2000 تا(12)2005،
آزمون نمودیم.نتایج بررسیها نشان میدهد:اولا، نظریه سهمیهبندی بازار در طی این
دوره از قدرت کافی برخوردار بوده است. ثانیا، برای پنج کشور ایران، اندونزی،
الجزایر، کویت و ونزوئلا، فرضیهرد نمیشود و براساس تعریف گریفین، این کشورها
از سهمیهبندی ثابت بازار پیروی نمودهاند.در حالی که، برای چهار کشور عراق، قطر،
امارات عربی متحده و عربستان سعودی، فرضیهرد نشده و لذا این کشورها از سیستم
سهمیهبندی نسبی بازار پیروی نمودهاند.همچنین رفتار دو کشور نیجریه و لیبی
فرضیهرد نمیکنند که بیانگر پیروی از سهمیهبندی جزئی بازار توسط آنها است.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) 1-الگوی سهمیهبندی بازار گریفین گریفین در سال 1985 مدلی ارائه نمود که براساس آن کشورهای عضو اوپک تولید خود را با باقیمانده تقاضای جهانی نفت خام غیر از تولید اعضای غیر اوپک، تعدیل نموده و این مقدار را بین کشور های عضو سهمیهبندی میکنند.
یعنی: (2)بنابراین مدل سهمیهبندی بازار برای سهمیه هر عضو به صورت زیر خواهد بود: (3)چنانچه از طرفین لگاریتم بگیریم، خواهیم داشت: (4)در این مدل، سهم تولید هر عضو تابعی از قیمت نفت خام و مجموع تولید دیگر اعضای اوپک است.
در این دوره هیچگونه توافقی بین اعضای (به تصویر صفحه مراجعه شود) اوپک برای سهمیهبندی تولید نبوده و سیاستهای کلی اوپک فقط به منظور حفظ قیمت نفت خام در یک محدوده مناسب بود، براساس نتایج مطالعات گریفین، فرضیه سهمیهبندی ثابت بازار برای تمام کشورهای عضو اوپک، رد شد و بالعکس فرضیه سهمیهبندی جزئی بازار برای هیچ کدام از اعضا رد نمیشود.
در این مقاله نیز از این تابع استفاده میشود: (13)تابع عرضه نفت خام کشورهای عضو اوپک نیز براساس تئوری سهمیهبندی بازار گریفین به صورت زیر است: (14)و بالاخره شرط تسویه بازار به صورت زیر است: (15)بنابراین با تقسیمبندی کشورهای عضو اوپک به دو بخش تابع عرضه اعضای اصلی یعنیو تابع عرضه اعضای غیر اصلیسیستم معادلات همزمان به صورت زیر خواهد بود: (16)(17)(18)(19)حال نشان میدهیم که تحت چه فروضی روش معادلات همزمان و استفاده از حداقل مربعات معمولی دو مرحلهای SLS2 برآوردهای سازگار ایجاد میکند."