چکیده:
ادعای این جستار آن است که معنای زندگی در فلسفۀ ملاصدرا مؤلفهای مشکک و متنوع است نه متواطی، و تنوع یادشده برآمده از نگاه انسانشناسانۀ ملاصدرا است؛ نگاهی که بیان میدارد: انسان، نه نوع واحد متواطی، که نوع مشکک یا جنس مشتمل بر انواع متباین است. از اینرو، مسئلۀ محوری در مقالۀ حاضر بررسی تأثیر طرح تفاوت تفاضلی و تباینی انسانها در تنوع و تکثر معنای زندگی است. نگارندگان با روش تحلیل محتوا درصدد خوانش مبانی یادشده در فلسفۀ ملاصدرا برآمدهاند. از دستاوردهای جستار حاضر میتوان به این مطالب اشاره کرد: عرضۀ سه تبیین از تفاوت تفاضلی و تباینی انسانها در قالب ظهور متفاوت اسمایی خدا؛ تجرد سهگانه (تجرد ناقص، تام و اتم) و بیان این مطلب که در فلسفۀ صدرایی، معانی متنوع زندگی در درون انواع انسانی، و بیمعنایی و پوچگرایی در مرز انواع انسانی رخ میدهد.
The paper claims that the meaning of life in the philosophy of Mulla Sadra is equivocal (moshakik) and diverse not univocal (motawati). This diversity has its root in Mulla Sadra’s anthropological view، which states that man is not a single univocal species، but is an equivocal one or a genus including disparate species. The central issue in this paper is to study the influence of gradual and oppositional difference of human being on the diversity of meaning of life in Mulla sadra’s philosophy. The results are: supplying three explanations for gradual and oppositional differences of human being in the framework of different nominal manifestation of God and the trilogical immateriality of the human’s soul. The other result is showing that the diversity of meanings of life occurs in the interior of the species of man، and nihilism occurs at the border of it.
خلاصه ماشینی:
"با نرریۀ وحدت نوعی متواطی انسان ٣ سخن از تحقق معنای واحد برای زندگی قابل تبیین تر است ، اما بر اساق نرریۀ تفاوت تفاضلی و تباینی انسان ها نزد ملاصدرا میتوان بیشمار معنا برای زندگی ترسیم کرد.
بخشی از این برخورداری ، ناآگاهانه و پیش از اراده است همانند تفاوتی که در آغاز میان انسان ها وجود دارد و بخش دیگری از آن آگاهانه و پس از اراده است و انسان ها، بر حسب تفاوت در تحه یل علم و عمل ، مرهر اسمای متفاوت شده و در نتیجه از مراتب وجودی متفاوتی بهره مند میشوند.
با این توضیت که با طرح تفاوت تفاضلی و تباینی انسان در فرایند اشتداد و تضعخ با ساز و کار اتحاد عاقل و معقول ، هر انسانی بر پایۀ علم و عمل خویش ، نوع منحه ر به فرد میگردد و بالاتر از آن هر انسانی، مراتب وجودی متنوع یا انواع انسانی متفاوت را در خود تجربه میکند.
اما تفاوت نگاه انسان شناسی ملاصدرا در مسئلۀ یادشده آن است که خدا به عنوان معنابخش زندگی ، ظهورات متفاوت اسمایی دارد و بر اساق آن، معنای زندگی عو مراتب خواهد بود.
نتیجه اولال، ظهور اسمایی متفاوت خدا و مبانی ای همانند اصالت وجود و وحدت تشکیکی آن ، حرکت وجودی و اتحاد عاقل و معقول در فلسفۀ ملاصدرا، انسان را نه نوع مشتمل بر افراد برابر در حقیقت نوعی ، که نوع دربردارندٔە افراد نابرابر یا جنس مشتمل بر انواعا نابرابر معرفی میکند."