چکیده:
رشد جمعیت و گسترش شهری در دهههای اخیر در شهر مراغه باعث تغییر پوشش/ کاربری زمین در اطراف شهر شده، بهطوری که مساحت شهر از 350 هکتار در سال 1353 به حدود 1799 هکتار در سال 1390 رسیده است. شناخت عوامل مؤثر در گسترش شهری و مدلسازی تأثیر آنها در مدیریت و برنامهریزی شهری ضروری است. عوامل تأثیرگذار را میتوان به دو دستة متغیرهای بیوفیزیکی و اجتماعی- اقتصادی تقسیم کرد. با توجه به قابلیتهای مدل رگرسیون لجستیک در شناخت عوامل اجتماعی- اقتصادی و بیوفیزیکی تأثیرگذار در رشد شهر، از این مدل برای تحلیل عوامل رشد شهر مراغه طی 22 سال اخیر و پیشبینی روند گسترش شهر طی 22 سال آینده استفاده شده است. میزان Pseudo R-square و ROC برای این مدل نیز بهترتیب 2764/0 و 8537/0 بهدست آمد که به دلیل قرار داشتن در محدودۀ مورد قبول، تأییدکنندۀ مدلسازیاند. حساسیتسنجی مدل برای شناخت میزان تأثیر متغیرها با استفاده از روش حذف هر کدام از متغیرهای مستقل در هر بار اجرای مدل، حاکی از تأثیر بیشتر فاصله از اراضی شهری و در مرحلۀ بعد متغیرهای ارتفاع، فاصله از کاربریهای صنعتی، فاصله از اراضی کشاورزی و فاصله از جادههای دسترسی در رشد شهر طی 22 سال اخیر است.رشد جمعیت و گسترش شهری در دهه های اخیر در شهر مراغه باعث تغییر پوشش . کاربری زمین در اطراف شـهر شده ، به طوری که مساحت شهر از ٣٥٠ هکتار در سال ١٣٥٣ به حدود ١٧٩٩ هکتار در سال ١٣٩٠ رسـیده اسـت . شناخت عوامل مؤثر در گسترش شهری و مدل سازی تأثیر آنها در مدیریت و برنامه ریزی شـهری ضـروری اسـت . عوامل تأثیرگذار را میتوان به دو دستۀ متغیرهای بیـوفیزیکی و اجتمـاعی- اقتصـادی تقسـیم کـرد. بـا توجـه بـه قابلیت های مدل رگرسیون لجستیک در شناخت عوامل اجتماعی- اقتصادی و بیوفیزیکی تأثیرگذار در رشد شـهر، از این مدل برای تحلیل عوامل رشد شهر مراغه طی ٢٢ سال اخیر و پیش بینی روند گسترش شهر طی ٢٢ سال آینده استفاده شده است . میزان Pseudo R-square و ROC برای این مدل نیز به ترتیب ٠.٢٧٦٤ و ٠.٨٥٣٧ بـه دسـت آمد که به دلیل قرار داشتن در محدودة مورد قبول ، تأییدکنندة مدل سازیاند. حساسیت سنجی مـدل بـرای شـناخت میزان تأثیر متغیرها با استفاده از روش حذف هر کدام از متغیرهای مستقل در هر بار اجرای مـدل ، حـاکی از تـأثیر بیشتر فاصله از اراضی شهری و در مرحلۀ بعد متغیرهای ارتفاع ، فاصله از کاربریهـای صـنعتی، فاصـله از اراضـی کشاورزی و فاصله از جاده های دسترسی در رشد شهر طی ٢٢ سال اخیر است .
خلاصه ماشینی:
"در این مطالعه برای مدل سازی رشد شهری بین سال های ١٣٦٨تا ١٣٩٠ در شهر مراغه از داده های مختلـف اسـتفاده شده است که عبارتند از: ١.
هر چند طی ٢٢ سال اخیر مساحت اراضی باغی کاهش اندکی داشته است ، ولی مشاهدة جدول crosstab بین سال های ١٣٩٠-١٣٦٨ نشان میدهد که حدود ٣٧١ هکتار از اراضی باغی در اثر گسترش شهری به سطوح ساخته شدة شهری و ٦٧ هکتار به اراضی بایر تبدیل شـده انـد.
همان طور که نقشۀ نواحی مناسب رشد شـهری سـال ١٣٩٠ در شکل ٦ نشان میدهد، نواحی با رنگ قرمز و زرد بیشترین احتمال تبدیل به شهر شدن را دارند و همین نـواحی در نقشـۀ واقعی کاربری زمین سال ١٣٩٠ در شکل ٢ به کاربری شهری تبدیل شده اند.
حساسیت سنجی مدل با استفاده از حذف متغیرهای مستقل نتیجه گیری مدل سازی رگرسیون لجستیک برای تعیین و بهبود شناخت ما از نیروهای اجتماعی، اقتصادی و بیوفیزیکی کـه بـر رشـد شهر تأثیر میگذارد و تعیین نواحی مناسب توسعۀ شهری مراغه به کار گرفته شده است .
بنابراین ، بـا توجـه بـه قابلیـت هـای مـدل رگرسیون لجستیک در شناخت تأثیر و میزان تأثیر عوامل اجتماعی- اقتصادی و بیوفیزیکی در رشـد شـهر، از ایـن مـدل برای تحلیل عوامل رشد شهر مراغه طی ٢٢ سال اخیر و پیش بینی روند گسترش شهر طی ٢٢ سال آینده استفاده گردیده است ."