چکیده:
تاکیدهای نظری و تجربی اخیر بر پایدارسازی توسعه با استفاده از سرمایه های محلی و بهبود شرایط زندگی از طریق منابع درونزا یکی از راهکارهای درخور و اثربخش برای حل مشکل محلات غیررسمی است . بهرهگیری از سرمایة اجتماعی ، یکی از روشهای کم - هزینه و مطمین برای دستیابی به توسعة پایدار در این محلات است . این پژوهش توصیفی - پیمایشی ، با هدف تحلیل رابطة سرمایة اجتماعی با پایداری توسعه در یکی از محله های غیررسمی واقع در شهر تهران انجام گرفته است . هدف مطالعة تایید وجود رابطة قابل اتکا میان سرمایه های درونزای محلی با توسعة پایدار سکونتگاه غیررسمی است . برای جمع آوری دادهها از پرسش نامة محقق ساز، برای خلاصه سازی شاخص ها از روش تحلیل عاملی و برای تحلیل نتایج و طراحی مدل تحقیق ، از نظر خبرگان استفاده شده است . جامعة آماری تحقیق را ساکنان محله تشکیل دادهاند که تعداد ٣٩٠ پرسش نامه از خانوارها به صورت تصادفی طبقه ای جمع آوری شده است . نتایج نشان می دهد که میان سرمایة اجتماعی ساکنان و پایداری محله ، رابطة معنی داری برقرار است . این سرمایه بیش از آنکه به بهبود محیط کالبدی محله اثرگذار باشد، بر توسعة پایدار اجتماعی و اقتصادی محله موثر است . درضمن ، در تایید نتایج پژوهش های پیشین ، رابطه ای مثبت و قابل قبول میان مولفه های ذهنی سرمایة اجتماعی و تمامی مولفه های پایداری محلی شناسایی شده است . از سویی بر خلاف نتایج مطالعات پیشین ، ساکنان مرفه تر اعتماد بیشتری به نهادهای رسمی دارند؛ بنابراین شکل گیری و استفاده از سرمایة اجتماعی در یک محلة کمتربرخوردار نسبت به محله های توسعه یافته ، دارای الگویی متفاوت است .
خلاصه ماشینی:
این پژوهش توصیفی - پیمایشی ، با هدف تحلیل رابطة سرمایة اجتماعی با پایداری توسعه در یکی از محله های غیررسمی واقع در شهر تهران انجام گرفته است .
از سویی بر خلاف نتایج مطالعات پیشین ، ساکنان مرفه تر اعتماد بیشتری به نهادهای رسمی دارند؛ بنابراین شکل گیری و استفاده از سرمایة اجتماعی در یک محلة کمتربرخوردار نسبت به محله های توسعه یافته ، دارای الگویی متفاوت است .
اعتماد از دیدگاه بیشتر محققان، بااهمیت ترین بخش سرمایة اجتماعی است (عبدالرحمانی ، ١٣٨٤؛ ربیعی ١٣٨٣؛ قنبرلو، ١٣٨٣؛ گیدنز، ١٣٨٧)؛ زیرا به طور مستقیم بر جامعة مدنی و دموکراسی مؤثر است و زمینه ساز ایجاد تعاملات نظاممند و اثربخش در سیستم های رسمی و غیررسمی است (پیراهری، ١٣٨٨: ١١٨).
این نوع توسعه در عین تحقق کیفیت زندگی شهری، زمینه ساز توسعة انسانی پایدار، شکل گیری سرمایة اجتماعی و تحقق عدالت اجتماعی است ؛ بنابراین دستیابی به پایداری شهری و محله ای با بهبود رفاه شهروندی و افزایش کیفیت زیرساخت های خدماتی و تجهیزاتی همراه است (تقوایی و محمدینژاد، ١٣٨٥: ٣٦).
در تحقیقات پیشین نیز اثبات شده بود که کیفیت زندگی شهری به عنوان مهم ترین نتیجة پایداری محلی ، از مؤلفه های ذهنی سرمایة اجتماعی اثرپذیر است (نوغانی و همکاران، ١٣٨٧)؛ بنابراین برای انتخاب گزینه های مداخله در محلات غیررسمی ، شاخص های ذهنی ، گزینه های قابل قبول و کم هزینه ای به حساب می آیند.
ب) مقایسه و تحلیل یافته ها با مطالعات پیشین این تحقیق در تأیید پژوهش موسوی و همکاران (١٣٩١) و فیروزآبادی و جاجرمی (١٣٨٦)، نشانداد که مؤلفه های غیررسمی سرمایة اجتماعی بیش از رسمی بر پایداری محله اثرگذار است .