چکیده:
با ورود جهان به هزارهی سوم و پیشی گرفتن نسبت جمعیت شهرنشین در اکثر کشورها و اثرات تخریبی این پدیده از بعد زیستمحیطی و همچنین نیاز بیشتر شهروندان به دسترسی به فضاهای شهری، ضرورت توجه بیشتر به توسعه فضاهای سبز شهری و تخصیص عادلانه این منابع و خدمات شهری بر حسب نیازهای جامعه شهری در اولویت سیاستگذاریها و اهداف برنامهریزان و مدیران شهری قرار گرفت. این تحقیق با هدف بررسی و ارزیابی کاربریهای فضای سبز و پارکهای درون شهری ارومیه تدوین شده است. در این تحقیق که بصورت تحلیلی- توصیفی میباشد با تکیه بر طرحهای توسعه شهری و با استفاده از روشهای آماری و مدلهای کاربردی همچون مدلهای ویلیامسون و همچنین تحلیلهای مکانی از طریق بکارگیری نرمافزار Arc View ، چگونگی و میزان تمرکز فضایی کاربریهای فضای سبز شهری و پارکها مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس نتایج تحلیلهای بافرینگ در محیط GIS، شهر ارومیه به لحاظ دسترسی به پارکها در برخی سطوح (محلهای و شهری) از وضعیت مناسبی برخوردار میباشد ولی شعاع عملکرد پارکهای کودک و پارکهای شهری حاکی از عدم دسترسی قسمتهای عمدهای از ساکنین سکونتگاههای شهری به این خدمات دارد. علاوه بر این، نتایج حاصل از شاخص ویلیامسون، ضریب اختلاف بین مناطق مختلف شهر ارومیه 1.26 میباشد که بیانگر توزیع ناعادلانه فضاهای سبز شهری در برخی از مناطق شهر است. همچنین بر اساس بررسیها و مقایسه استانداردهای فضاهای سبز شهری با نرمهای رایج در کشور نشان میدهد که فضای سبز شهر با سرانهای در حدود 3.51 متر با استاندارد رایج که 12-7 متر میباشد؛ فاصله زیادی داشته حاکی از کمبودهایی در زمینه دسترسی به فضاهای سبز شهری در ارومیه است.
خلاصه ماشینی:
"در این تحقیق که بصورت تحلیلی- توصیفی میباشد با تکیه بر طرح های توسعه شهری و با استفاده از روشهای آماری و مدل های کاربردی همچون مدل های ویلیامسون و همچنین تحلیل های مکانی از طریق بکارگیری نرم افزار Arc View ، چگونگی و میزان تمرکز فضایی کاربریهای فضای سبز شهری و پارکها مورد بررسی قرار گرفته است .
در این پژوهش وضعیت موجود کاربری فضای سبز شهری ارومیه و میزان کمبودها را در مقایسه با استانداردهای رایج مورد ارزیابی قرار گرفته است و با استفاده از تحلیل های بافرینگ در نرم افزارهای GIS به بررسی نحوه پراکنش و توزیع فضایی پارکهای درون شهری اقدام شده است .
ضریب اختلاف با استفاده از فرمول ذیل محاسبه میگردد: در این معادله : Ʃ(Xi -X) N 2 Xi = مقدار یک شاخص در یک منطقه خاص i=1 CV = NN X = میانگین شاخص i ƩXi i=1 N = تعداد مناطق N به منظور تحلیل شاخص ویلیامسون و یا ضریب اختلاف ، نخست مساحت کاربریهای فضای سبز شهری را در بین مناطق چهارگانه شهر ارومیه در قالب جدول ارائه نموده و سپس بر اساس فرمول شاخص ویلیامسون نحوه توزیع و میزان تعادل کاربری فضای سبز در سطح مناطق مختلف شهر محاسبه و در نهایت بر اساس روش رتبه ای، رتبه مناطق شهر ارومیه به لحاظ دسترسی به فضای سبز مورد سنجش قرار گرفته است .
نحوه توزیع فضایی کاربریهای فضای سبز شهر ارومیه را که با ضریب اختلاف (CV) یا عامل ویلیامسون مورد بررسی قرار گرفته ، نشان دهنده توزیع نامتعادل کاربری فضای سبز به لحاظ سرانه های موجود در مناطق ٣ و ٢ میباشد."