چکیده:
استان فارس به سبب تنوع مکانهای ژئومورفیک در ارتباط با عملکرد دیاپیریسم، از توانایی بالقوه آمایش ژئوتوریسمی برخوردار است. عملکرد این دیاپیریسم در استان، به صورت پلاگها و گنبدهای نمکی رخنمون یافتهاست. بهگونهای که تعداد 56 پلاگ نمکی در محدوده فارس و در زون زمینشناسی کمربند زاگرس گزارش شده است. اکثر این مکانها دارای جاذبه زمینشناختی بوده و قابلیت تبدیل شدن به ژئوسایت را دارند. همچنین با توجه به ارزش علمی، فرهنگی- تاریخی، زیبایی شناختی و اجتماعی- اقتصادی، از گنبدهای نمکی میتوان به عنوان مکانهای ژئومورفیک نام برد. در پژوهش حاضر سعی بر ورود برآوردهای کمی در مدیریت ژئوتوریسمی کشور شده است. این کار با استناد به اطلاعات و آمار موجود اعم از ژئولوژیک، ژئومورفیک، توپوگرافیک و حوزههای دموگرافیکی استان و با بهرهگیری از آنالیزهای اولیه در محیط سیستم اطلاعات جغرافیائی (GIS) انجام گردیده است. متغیرهای مختلفی در مدیریت بهینه ژئوتوریسم دیاپیری استان فارس مورد بررسی قرار گرفتهاند که با توجه به ضابطهها و محاسبات انجام شده به این ترتیب اولویتبندی شدهاند: راه (تقریبا 100%)، تجهیزات مراکز شهرستان (98%)، ارتفاع گنبدها (97%)، فاصله گنبدها از آبادیها (82%). خروجیهای این پژوهش، کاربرد ژئوتوریسم دیاپیری در تسریع روند توسعه پایدار منطقه و پیشرفت اقتصادی مراکز شهرستانها و حتی آبادیهای نزدیک این گنبدها، که بستر ژئوسایتها هستند را نشان میدهد.
خلاصه ماشینی:
مورفولوژي فضائي دياپير نمکي در تعامل با ژئوتوريسم داخلي و خارجي و نقش آن در توسعه پايدار منطقه اي استان فارس 1 مهرنوش بيات ٢: مربي گروه زمين شناسي، واحد شيراز، دانشگاه آزاد اسلامي، شيراز، ايران نرگس قاسمي: استاديار گروه زمين شناسي، واحد شيراز، دانشگاه آزاد اسلامي، شيراز، ايران چکيده استان فارس به سبب تنوع مکان هاي ژئومورفيک در ارتباط با عملکرد دياپيريسم ، از توانايي بالقوه آمايش ژئوتوريسمي برخوردار است .
متغيرهاي مختلفي در مديريت بهينه ژئوتوريسم دياپيري استان فارس مورد بررسي قرار گرفته اند که با توجه به ضابطه ها و محاسبات انجام شده به اين ترتيب اولويت بندي شده اند: راه (تقريبا ١٠٠%)، تجهيزات مراکز شهرستان (٩٨%)، ارتفاع گنبدها (٩٧%)، فاصله گنبدها از آباديها (٨٢%).
بررسيها نشان ميدهد که اين پژوهش ها عموما به صورت توصيفي بوده و عوامل مؤثر بر مديريت ژئوتوريسمي اين مناطق مانند راه ، تجهيزات مراکز شهرستان ها، ارتفاع گنبدها و فاصله گنبدها از آباديها که در تبديل اين مکان ها به ژئوسايت هاي واقعي داراي اهميت هستند، کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.
ارتباط موقعيت مطلق گنبدهاي نمکي با وضعيت توپوگرافي استان : يکي از عوامل مهم در مديريت ژئوتوريستي دياپيريسم ، توجه کامل به ارتفاع اين گنبدها از سطح دريا است .
اين مهم در اعمال تابع زير از نحوه ترتيب جدول فوق به خوبي نمايان است : / ضابطه ٣: (٣٠١-٢٨٩ :١٩٩٤ ,et al &Hamann ) در اين ضابطه Y تعداد گنبدهاي نمکي و X فاصله اين گنبدها تا مرکز استان (شيراز) است .