چکیده:
«شرق شناسی» را مجموعهای از مطالعات و تحقیقات دانشمندان و مؤسسات کشورهای غربی در موضوعات و مسائل مختلف شرقی دانسته اند. ایران شناسی، بهعنوان شاخه ای از شرق شناسی را میتوان مجموعه منظمی از مطالعات و پژوهشها دانست که از سوی دانشمندان غربی برای شناخت: زبان، ادبیات، تاریخ، متون دینی، اندیشه ها، فرهنگ ایران زمین و حوزه تمدنی ایرانی صورت گرفته است. انگیزه و اهداف این مطالعات، دهههای چندی است که در کانون مباحثهها و مجادلهها واقع شده است. این پژوهش، با بررسی و تحلیل محتوای آثار ایرانشناسی انگلیسی قرن نوزدهم و نیمه اول قرن بیستم و بازنمایی نسبت آن با اقتضائات سیاسی، نظامی و اقتصادی انگلیس در ایران و آسیا، این سؤال را مطرح میسازد که ارتباط بین سیاستهای انگلیس در ایران و آسیا و پژوهشهای ایرانشناسی آنها چیست؟ یافته های پژوهش نشان میدهد که دولت انگلیس، از ایران شناسی بهعنوان سازهای استعماری بهره جسته است و نیز ایران شناسان انگلیسی با پژوهشهای خود در ایران، به برسازی هویت خودی نیز توجه داشتهاند. اسلام ستیزی، باستان گرایی و نژاد گرایی، از دیگر ویژگی های ایرانشناسی انگلیسی است.
خلاصه ماشینی:
"آن ها در شناسایی، احیا و معرفی آثار علمی، هنری، ادبی و تاریخی ایران به جهان و جهانیساختن ادبیات ایران ، نقش عمده ای ایفا نموده ، دیدگاه های نوینی را درباره فرهنگ و تمدن ایرانی ایجاد کردند؛ چنان که برخی زوایای تاریخ کهن ایرانی که از یادهـا فراموش شده بود، با تلاش ایران شناسان انگلیسی و خوانده شدن خطوط میخی و کشفیات باستان شناسی و تاریخی، بر همگان آشکار شد؛ با این حال ، واقعیت ایـن اسـت کـه بـین سیاست های کلی حاکم بر کشورها و اغراض شرق شناسی آن ها ارتباطی محسوس برقـرار است .
با در نظر گرفتن این رابطه اسـتعمارگرانه بـین انگسـتان و ایـران ، پژوهش حاضر در صدد است تا به این سـؤال پاسـخ دهـد کـه مهـم تـرین ویژگـیهـای ایران شناسی انگلیسی چیست ؟ و این ویژگیها از چـه بافتـار فرهنگـی و اجتمـاعی متـأثر میباشد؟ در مورد شرق شناسی، آثار قابل توجهی در در دهه های اخیر به نگارش درآمـده اسـت ؛ به ویژه نگاه انتقادی به شرق شناسی، بعد از انتشار اثر ادوارد سـعید بیشـتر شـده و کسـانی چون : ترنر، دسوقی، سردار و دیگـران ، آثـار قابـل تـوجهی را در ایـن راسـتا بـه نگـارش درآورده اند.
ایران شناسی؛ روشی برای دستیابی به منبع رمانتیسم با وجود اینکه جریان شرق شناسی ادعا داشت که در صدد است با روش عینیت علمی، موضوعات مورد پژوهش خود را فارغ از پیش داوریها و تعصبات مورد مطالعه قـرار دهـد، اما بررسی دقیق تر نشان میدهد که به شدت تحت تأثیر گـرایش هـای فکـری، علایـق و انگیزه های بیرونی و درونی شرق شناسان قرار دارد."