چکیده:
در سالهای اخیر زنان در ایران، اولین فرزند خود را با تاخیر به دنیا میآورند. با افزایش فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند، مرحله نوینی از زندگی بدون فرزند، در مسیر زندگی افراد ایجاد شده است. برخی از تحقیقات جمعیتی اخیر در ایران نشان دادند که زنان اولین فرزند خود را بهطور متوسط در فاصله نزدیک به چهار سال از ازدواج به دنیا میآورند و تمایلی برای تاخیر طولانی ندارند. هدف اساسی مقاله حاضر شناخت نگرش زنان در مورد سن مناسب مادر در تولد اولین فرزند است. هدف دیگر این مقاله شناسایی سازوکارهایی است که مانع تاخیر بیشتر در تولد اولین فرزند میشود. دادههای مورد نیاز برای این مطالعه با رویکردی کیفی و بهکارگیری مصاحبه عمیق با 30 زن ازدواج کرده 49- 20 ساله طی سالهای 1390-1389 جمعآوری گردید. نتایج مطالعه نشان داد که سن مناسب برای فرزند آوری در نمونه مورد مطالعه اواسط دهه 20 سالگی و به ویژه 24 سالگی است و بسیاری از پاسخگویان، فرزند آوری در سنین بالا (بالای 30 سال) را به عنوان یک رفتار غیر هنجاری تلقی میکردند. زنان تمایلی به تاخیر تولد اولین فرزند به سنین بالای 30 سال را ندارند. یافتهها نشان داد دلایل زنان برای عدم تاخیر بیشتر دو بعد عاطفی و اجتماعی دارد. بعد عاطفی آن به نیاز عاطفی به مادر شدن و عشق به فرزند مربوط میشود و بعد اجتماعی تحت تاثیر سازوکارهای کنترل اجتماعی نظیر ترس از نابارور شدن و انگ نابارور بودن و ترس از عدم پذیرش و تایید توسط دیگران، کاهش تعاملات با خانواده است که بهطور غیرمستقیم مانع از تاخیر بیشتر میشود.
خلاصه ماشینی:
"جدول ١: مشخصات جمعیتی زنان شرکت کننده در تحقیق مشخصات جمعیتی تعداد سن 20-24 7 25-29 8 30-34 8 ٣٥ و بالاتر 7 وضعیت اشتغال شاغل 12 خانه دار 11 دانشجو 7 سطح تحصیلات متوسطه و کمتر 5 دیپلم 10 دانشگاهی 15 تعداد فرزندان زنده به دنیا آورده 0 8 1 7 2 10 3 5 سن ازدواج 15-19 8 20-24 14 +25 8 جمع 30 سن مناسب برای ورود به مرحله مادر شدن در سال های اخیر تغییرات اقتصادی اجتماعی رخ داده است که زمان ازدواج و فرزندآوری را، اساسا به عنوان پاسخ به دیگر تغییرات در مسیر زنـدگی افـراد نظیـر افـزایش حضـور زنان در سیستم های آموزشی و اهمیت تحصیلات و اشتغال زنان ، تحـت تـأثیر قـرار داده است (عباسی شوازی و رازقی نصرآباد ١٣٨٩) در این راستا تغییر زمان تولد اولین فرزنـد Text [A & W 2014-2015] ed.
در مصاحبه با زنان مشخص شد ارزش ها و هنجارهای جامعه تـأثیر زیـادی در تصمیمات و رفتار زنان ، به عنوان عاملان اصلی کنش باروری ، داشته باشد برای نمونه اگرچه زنان جوان تصمیم برای فاصله میان ازدواج و اولین تولد را منطقی می دانسـتند و از نظر آن ها این رفتار یک کنش عقلانی بوده ، لیکن خود را در تضاد با هنجارهای جامعه می دیدند چراکه خانواده های آن ها و خانواده همسر هیچ کدام از تصمیم آن ها برای ایجـاد فاصله ، خرسند نبوده و همیشه نگران این موضوع بودنـد کـه ممکـن اسـت آن هـا بـرای همیشه بدون فرزند باقی بمانند و به همین دلیل مواردی از چالش ها و کشـمکش هـا بـه خصوص با خانواده شوهر را تجربه کرده بودند."