چکیده:
این مقاله به بررسی سیرة بنیهلال میپردازد و به دنبال این پرسـش اسـت تـا چگـونگی پیدایش این سیره ، نوع و شیوة نگارش آن و روند گسترش آن را بیان کند. این پژوهش نشان میدهـد که این سیره پس از مهاجرت این قبیلۀ عربی از جزیره العرب به دو صـورت شـفاهی و مکتـوب ، ابتـدا در میان خود هلالیان و سپس در مناطق مختلف جهان اسلام به ویژه در مصر و مغرب رواج یافته بـود، اما نگارش شرح احوال بنیهلال و ذکر وقایع و سرگذشت آن هـا از نجـد تـا مغـرب نخسـتین بـار در سدة ششم در مغرب آغاز شد. شمار کمی از این سیره ها نیز حـد فاصـل سـده هـای هشـتم تـا یـازدهم هجری به نگارش در آمدند، با وجود این ، بیش ترین آن ها در سده های دوازده و سیزده هجری قمـری به استناد روایات شفاهی و با نام راویان آن مکتوب شدند. ویژگی اصلی این سیره ها که در زمـرة سـیره گروهی به شمار میروند و ریشه در واقعیت تاریخی نظام قبیله ای دارند، داستانی بـودن آن هاسـت کـه در قالب نثر، شعر و آواز، ثبت و ضبط شده انـد. مهـم تـرین دسـتاوردی کـه از ایـن پـژوهش حاصـل میشود این است که موضوعات سیرة هلالیان به سـه بخـش تقسـیم شـده اسـت : نخسـت بیـان تولـد قهرمانان اصلی و بیان سرگذشت جوانمردان آنان ؛ دیگـر سـفر قهرمانـان سـیره از حجـاز بـه تـونس ؛ و سرانجام بیان سرگذشت آنان در مغرب . This paper is studying the Banu Hilal Sirahs, and explains how they emerged, what kinds there were and introduces the process of their expansim. Also it shows that these Sirahs had been current in two styles as oral and in writing among the Hilalid's in different parts of the Islamic world especially in Egypt and the Maghrib. The first writings of Banu Hilal's biography and explanation of events and adventures from Najd to Maghrib had been started in the 6 century AH. A few numbers of these Sirahs had been written between 8 until 11 centuries AH, but most of them belong to 12 and 13 centuries AH, according to the names of their narrators. The main characteristic of these Sirahs is their narrative form, as Collective biographies, they are recorded in both prose and poetry. The main result of this research is that the subjects of Banu Hilal's Sirahs are divided in three sections: The first, introduces the main Heroes, their lives and adventures, second is the explanation about their immigrations from Najd to Tunisia, and finally the description of their adventures in Maghrib.
خلاصه ماشینی:
"2 پیدایش سیرة بنی هلال سیره بنیهلال در چارچوب تاریخی مهاجرت و تهاجم های آنان از حجاز تا مغـرب پدیـد آمده و با تحولات سیاسی، اجتماعی و تاریخی این قبیله عجین شده است ؛ چه ، این سـیره هـا مهاجرت گسترده هلالیان از سرزمینشان در شبه جزیره عربستان به مصر و پیشروی آنان در شمال آفریقا و شکست های آنان چون پیوستن به قرامطه و کوچاندن آنان از صعید مصر به مغرب در سده های چهارم تا ششم هجری را روایت میکند.
با وجود این که از نخستین نویسندگان این سیره ها در آن عصر اطلاعی در دست نیست ، اما نخستین اشاره جدی به نگارش تاریخ بنیهلال و ذکر اعلام و وقایع خاص آن ها را ابن خلدون در سدة هشتم هجری انجام داده و در تاریخ و مقدمه خود از هلالیانی که از شبه جزیره به شمال آفریقا سفر کرده اند مانند حسن بن سرحان ، ذیاب ، شکر، خلیفه الزناتی و..
به عنوان نمونه کتاب های تغریبـۀ بنـی هلال اثر جمانه کعکی و فرائد اللال فی سیرة بنی هلال نوشته رحاب عکـاوی بـه رغـم داشـتن نام های متفاوت ، در ٢١ فصل جمع آوری شده اند و داستان های مشابه از این قبیله را به صورت شعر و نثر ذکر کرده اند.
1 در حالی که کتاب های سیرة بنی هلال اثر محمد عبدالرحیم در ٣٠ فصـل و سیرة بنیهلال نوشته شوقی عبدالحکیم در ١٩ فصل تدوین شده اند و روایت های دیگری از سیره این قبیله هلالی را در خود جای داده اند."