چکیده:
رساله افیونیه یکی از رساله های «عمادالدین محمود بن مسعود شیرازی» طبیب مشهور زمان صفویه است که در آن به طراحی و ساخت دو شکل دارویی آهسته رهش از شیاف و حب افیون پرداخته است . این فراورده برای بهبود حال بیماران و پیشگیری از عوارض ناشی از قطع مصرف در معتادان به افیون در زمان روزه داری طراحی شده است و این طبیب حاذق در مورد نحوه ساخت و مصرف و مقدار مصرف آن از ابتدا تا انتها به طور کامل توضیح داده است . با توجه به این که بسیاری از نوآوریها در حیطه پزشکی ایرانی هم اکنون به عنوان راهکارهای مفید در درمان بیماران به کار میرود، به نظر میرسد که این ابداع و موارد مشابه آن در کتب طب سنتی ایران بتواند نقش موثری فراسوی داروسازی نوین به ویژه در داروهای طبیعی داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
"(٢) در مورد افیون و فراورده های ترکیبی مربوط به آن مطالعات بسیاری در متون طب سنتی ایران انجام شده است و رساله افیونیه تنها منبعی نیست که در مورد این دارو، اثرات و عوارض آن و فراورده های ترکیبی حاصل از آن وجود دارد، اما با وجود ارایه راهکارهای متعددی اعم از مصرف داروهای جایگزین به جای افیون ، مصرف جدوار همراه افیون برای ترک آن و نیز طراحی داروهای ترکیبی که میتوان آن را جهت ترک افیون یا به جای افیون در بیماریهای متعدد به کار برد (٣)، راهکار حکیم عمادالدین در رساله خود که به نام «رساله افیونیه » ( Resaleh Afiunieh) در مورد تریاک و خواص و عوارض آن و فراورده های دارویی آن نگاشته است در مورد ساخت یک فراورده آهسته رهش از افیون منحصر به فرد میباشد.
روش تهیه حب : موم را با قدری روغن بادام میگدازند و حب های ساخته شده را به آن آغشته میسازند، سپس آن را در آخر شب فرو برند و امتحان میکنند که چه مدت طول میکشد تا کیفیت ماده مخدر ایجاد شود و اگر شخصی در روز چند بار مصرف میکند، صبح ها آن را بدون غلاف موم بسازد و ظهرها با غلاف از موم و قند ساییده و تا به واسطۀ قند زود حل نشود و برای عصر حبی که غلاف آن از موم تنها باشد تا دیر حل شود و اگر این انواع حب را در ماه شعبان تجربه و بررسی کنند بهتر است تا در رمضان از زیان های آن ایمن باشند و اگر در این حب موم را به شکل نقطه نقطه یا خط خط بتراشند زودتر حل میشود که تشویشی نبیند و اگر فرد معتاد از شیاف استفاده نکند، اگر چه به این صورت آسانتر است ، زیانی که به او میرسد زیاد است ."