چکیده:
منابع نگارش یافته درباره مقتل امام حسین(ع) به جهت اعتبار و دقت در نقل و تحلیل یکسان نیستند و میتوان آنها را به دو دسته کلی قابل استناد و ضعیف تقسیم کرد. دسته دیگری به نام منابع مفقود نیز وجود دارد که تنها در کتب فهرست به آنها اشاره شده است و هر چند برخی اخبارشان به کتابهای دیگر راه یافته است، اکنون به آنها دسترسی مستقیم وجود ندارد. این نوشتار کوشیده است تا ضمن گونه شناسی منابع یاد شده، به معرفی و سنجش مهمترین آثار متقدم و متأخر در حوزه مقتل نگاری امام حسین (ع) بپردازد و با نقد آثار غیر معتبر و ضعیف، تلاشهای صورت گرفته در تدوین مقتل نگاریهای جامع را تبیین نماید.
خلاصه ماشینی:
"دلیل دیگر، وجود برخی مطالب موهن به شخصیت بزرگوارانه امام حسین(ع) است که تألیف آنها از نویسندهای مشهور و موثق همچون ابومخنف، بسی بعید است؛ این موضوع موجب شد تا بسیاری از محدثان، مورخان و کتابشناسان، پس از تأیید ابو مخنف و کتاب اصلی او، کتاب چاپ شده مذکور را بیاعتبار و غیر قابل استناد بدانند.
استفاده شیخ مفید از آثار ابو مخنف منحصر در همین موارد نیست و همانطور که گفته شد با تطبیق مطالب الارشاد در بخش مربوط به واقعه کربلا یا گزارش های ابو مخنف به آسانی می توان پی برد که بسیاری از اخبار آن برگرفته از کتاب مقتل الحسین(ع) ابو مخنف به واسطه شاگردش هشام کلبی است.
بخشی از مطالب ابن اعثم به صورت فشرده در وقایع قبل از روز عاشورا و برخی از مطالب ابن سعد در وقایع بعد از شهادت امام حسین(ع) و بدون استناد به منبعی، در این کتاب ذکر شده است؛ البته در مورد وقایع روز عاشورا، این کتاب در اغلب مطالب با منابع ابو مخنف موافق است، بدون این که سند روایات و منبع آن را یاد کند.
گره خوردن مراسم عزاداری سید الشهداء(ع) با معیشت شماری از مردم، سبب شده است که در بسیاری از مجالس عزاداری امام حسین(ع)، تحریک عواطف مردم، جایگزین تبیین اهداف بلند نهضت حسینی گردد و بدین سان، نه تنها بازار گزارشهای ضعیف و بیریشه که جنبه عاطفی آنها قوی و خلاف شأن و منزلت اهل بیت(ع) است، رونق یابد، بلکه به تعبیر شهید مطهری، افرادی با تکیه بر منطق طرفداران دیالکتیک و با این استدلال که « هدف، وسیله را توجیه میکند»، راه را برای جعل و دروغ در مرثیه سرایی، هموار می نمایند (ر."