چکیده:
«امید» در «تربیت » و «سلامت روانی» انسان نقش مهمی بر عهده دارد. از نظر قرآن «رجا» (امید) انبساط سرور در دل به جهت امر محبوب است ؛ در صورتی که انسان بسیاری از اسباب رسیدن به محبوب را تحصیل کرده باشد و به آرامش قلبی برسد. هدف از این مقاله بیان کارکردهای تربیتی امید و نقش آن در سلامت و بهداشت روان است . لذا به روش توصیفی ـ تحلیلی با رویکردی قرآنی ـ روایی، مبانی و عوامل ایجاد امید را بررسی و نتیجه گیری میکند که از نظر قرآن «امید» به واسطه دو رویکرد شناختی و رفتاری حاصل میشود. انسان از «خودشناسی» به «خداشناسی» رسیده و این باعث «خودباوری» و «خدامحوری» میگردد. شخص تکیه به هست نمای هستی دارد و اگر آن را با رویکردهای رفتاری مثل عمل صالح همراه نماید، به امیدی پایدار دست یازیده است . از نگاه قرآن «امید» در بعد تربیتی عامل تحرک و باعث عمل میباشد که بازده کار را بالا برده ، باعث تقویت قدرت صبر، حس شادکامی، کارایی، کاردانی و... میگردد که همه اینها سلامت روانی انسان را به همراه دارد.
Hope" has an important role in human "education" and "mental
health". In Quran view "Raja" (Hope) is for expansion of joy in the
heart for beloved matter, if a person has obtained more of its
preparation to reach to beloved and get the heart peace. The purpose
of this article is expression of educational function of "Hope". So, in
descriptive- analytical method and with Quran- Narrative approach
studies the principles and factors of "Hope" and concludes: In Quran
view, "Hope" is achieved because of two approaches: cognitive and
behavioral. Humans with "self-biology" reach to "God biology", and it
causes: "self believe" and "God- centered".
In Quran view, "Hope" in educational dimension is mobility factor
and causes the action that raises the efficiency and makes:
strengthening of patience might, sense of happiness, efficiency,
training and… that all of them are associated with human mental
health.
خلاصه ماشینی:
"انسان با نیروی عقل که ودیعه ای الهی است ، بهترین ابزار برای بهره برداری از جهان ، آباد کردن زمین و حکومت کردن را در اختیار دارد و خداوند در این جهت راه و رسم زندگی را به او آموخته و انسان را از نافرمانیها بر حذر داشته تا بتواند استعدادهای نهفته خود را آشکار نموده ، به کمال مطلوب نائل شود و هیچ گاه دچار یأس و ناامیدی نگردد (حسینی کوهساری، ١٣٨٣ش .
«امیدی» که از معرفت و شناخت نسبت به مبدأ و معاد حاصل میشود، اساس همه تلاش های مفید و پر ثمر انسانی و نیز منشأ اصلاح امور در جامعه و رسیدن شخص به سعادت ابدی است : همان گونه که ناامیدی و قطع امید نسبت به خدا و روز قیامت منشأ فسادها و تبهکاریها و منتهی شدن کار انسان به شقاوت ابدی است (مصباح ، ١٣٧٦ ش .
از نگاه قرآن انسان برای رسیدن به امید باید در خود تحرک و تحول ایجاد نماید هم در رویکردهای شناختی و هم در رویکردهای رفتاری و این باعث پویایی فرد و جامعه شده ، حس کارآمدی فرد و جامعه را بالا میبرد و در نتیجه نقش مهمی در ایجاد سلامت و بهداشت روانی دارد.
در نگاه قرآن «امید» ایجاد شده با این شناخت و معرفت ، وقتی حقیقی است که با رویکردهای رفتاری همچون عمل صالح همراه گردد، در نتیجه کارکردهای تربیتی بسیاری میتواند داشته باشد، از جمله عامل تحرک و باعث عمل ، بالا بردن بازده کار، تقویت حس خوداتکایی، کاردانی، شادکامی، دوراندیشی و ..."