چکیده:
در میان نظریه های موجود در حوزة انحرافات اجتماعی، نظریه فشار عمومی رابرت اگنیو طی دو دهه گذشته از اعتبار قابل توجهی برخوردار بوده است . در ایـن نظریـه ، علـت تفـاوت رفتـار انحرافیای همچون مصرف الکل به احساسات منفی؛ مانند افسردگی و خشم برمیگـردد. امـروزه مصرف مشروبات الکلی و سایر مواد غیرقانونی توسـط دانشـجویان ، یکـی از مهـم تـرین مسـائل بهداشتی و روانی است که بسیاری از کشورهای جهان تا حدودی با آن درگیـر هسـتند. تحقیـق حاضر با هدف بررسی نگرش دانشجویان نسبت به مصرف الکل انجام گرفته است . روش تحقیق ، پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات ، پرسشنامه بوده اسـت . جمعیـت تحقیـق ، متشـکل از کلیـه دانشجویان دانشـگاه مازنـدران اسـت . درمجمـوع ، ٤٦٧ نفـر (٣٠٩ دختـر و ١٥٨ پسـر) از ایـن دانشجویان با روش نمونه گیری تصادفی طبقـه ای متناسـب انتخـاب شـدند. چهـارچوب نظـری تحقیق ، نظریه فشار عمومی اگنیو بوده است . یافته ها نشان میدهـد کـه بـین دختـران و پسـران از لحاظ گرایش به مصرف الکل تفاوت معناداری وجود دارد. پسـران نسـبت بـه دختـران گـرایش بیشتری به مصرف الکل دارند؛ اما بین دختران و پسران از لحاظ احساسات منفی؛ همچون خشـم و افسردگی تفاوت معناداری وجود ندارد. یافته های تحقیق ، فرضیه های نظریه فشار را چندان تایید نکردند و نتایج تحقیق تنها فرضیه های مبتنی بر اینکه حضور محرک منفی و خشم بـر نگـرش بـه مصرف الکل موثر است را تایید کرده است .
خلاصه ماشینی:
"از آنجایی که تحقیقات انجام شده بر اساس نظریۀ فشار اگنیو در زمینۀ مصـرف الکـل در ایـران محـدود است و بیشتر مطالعات انجام گرفته بر روی مصرف سایر مواد مخدر به غیر از الکل اسـت ، در نتیجـه ، تحقیق حاضر بر آن است تا با درنظرگرفتن جنسیت دانشجویان ، فشارها و تنش هایی که در زندگی به آنها وارد میشود و آنها را به سمت مصرف الکل سوق میدهد، مشخص کند و نحوة اثرگـذاری ایـن متغیر بر فشار به سمت نگرش به مصرف الکل ، بررسی و تبیین شود.
ازایـن رو، بـا توجه به نتایج بررسی جداول رگرسیونی، تبیین نظری یافته های تحقیق به شرح ذیل است : از میان شش فرضیۀ مطرح شده ، فرضیۀ شمارة سه که دلالت بر این داشت که میان فشار ناشـی از حضور محرک منفی و گرایش به مصرف مشروبات الکلی دختران و پسران رابطۀ مثبت وجـود دارد، تأیید شد؛ به عبارت دیگر، به موازات افزایش محرکهای منفـی بـرای فـرد، میـزان گـرایش فـرد بـه مصرف مشروبات الکلی افزایش میباید.
مطابق نظریۀ اگنیو، یکی از منابع فشار ارایـه شـده در نظریـۀ فشار عمومی، وجود محرک مضر است و افرادی که در زندگی خود بـا محـرکهـای منفـی مواجـه شوند، بیشتر از بقیه برای رهایی از فشار این محرکها به سـمت رفتارهـای بزهکارانـه گـرایش پیـدا خواهند کرد (باو، هس ، و پی، ٢٠٠٤) فرضیۀ شمارة شش مبنی بر اینکه بین خشم پسران و دختـران و گـرایش بـه مصـرف مشـروبات الکلی آنها رابطۀ مثبت وجود دارد نیز مورد تأیید قرار گرفت .
در مدل سوم نیز هیچ کدام از متغیرها تبیین کنندة نگرش رفتـاری نسـبت بـه مصـرف الکـل در پسران نبودند؛ اما در رابطه با پاسخگویان دختر از میان متغیرهای مستقل ، مهم ترین متغیـر تبیـین کننـدة نگرش رفتاری نسبت به مصرف الکل در دختران متغیر حضور محرک منفی بود."