چکیده:
دمنوشها و نوشیدنیهای سنتی و طبیعی، بخش مهمی از فرهنگ غذایی ما را تشکیل میدهند و علاوه بر رفع عطش و خسـتگی، امـلاح و ویتـامین هـای مورد نیاز بـدن را تـأمین مـیکننـد. ازایـن رو، احیـا و بازنمـایی دمنـوشهـا و نوشیدنیهای سنتی میتوانـد کمـک شـایانی بـرای تـرویج الگوهـای مناسـب آشامیدنیها، کاهش اقبال عمومی به نوشابه هـای صـنعتی و گـازدار و افـزایش سلامت جامعه باشد. در ایران با توجه به تنوع اقلیمی، ١٧٣٠گونه گیاهی وجود دارد که ظرفیت عظیمی برای توسعه و پیشرفت در زمینه داروسازی، پزشکی و تغذیه فراهم میآورد. در این مقاله ، از میان انواع دمنـوشهـا و نوشـیدنیهـای سرد سنتی و طبیعی، چهار میوه تابسـتانه و پـاییزه (آلبـالو، انـار، بـه ، زرشـک ) انتخاب شده است .
خلاصه ماشینی:
"(کارلیه ، ١٣٨٩: ١٧٣-١٥٩) نوشیدنیهای سنتی و طبیعی را در یک طبقه بندی ساده میتوان به دو دسته نوشیدنیهای سرد و نوشیدنیهای گرم تقسیم کرد: نوشیدنیهـای گـرم شـامل چای و دمنوشهاست و گستره نوشیدنیهای سرد، انواع آبمیوههـای طبیعـی و فرآوردههای آنها، شربت ها، عرقیجات، فرآوردههای گیاهان و سبزیجات و نیـز البته این شامل تمام میوهها و در تمام اوقات سال نمیشود؛ برای مثال، میوههای سردخانه ای (سیب ، انگور و...
(هاشمینژاد، ١٣٩٢: ٢٣) فرآوردههای نوشیدنی سرد: نوشیدنیهای گوارا و متنوعی از این میـوه بـه دست میآید که از آن جمله اند: «آبمیوه به » و «شربت ساده به » که برای درمـان ورم روده مفید است و در نهایت «شربت به لیمـو» کـه مقـوی قلـب و معـده و باعث سرور است (جزایری، ١٣٨٩.
میخور شراب زرشک که از روی منفعت دفع زحیر 1 و علت اسهال و غش کند قـوت دهـد دل و جگـر و کـرم را غـنا صفرا فرو نشاند و رفـع عطـش کنـد طرز تهیه «معجون زرشک » نیز به این صورت است کـه آب زرشـک را بـا آب سیب به مقدار مساوی مخلوط میکنند و معادل نصف آب زرشک ، آبلیمـو و مقداری شکر به آن میافزایند و با حرارت قوام میآورند تا بسته شـود.
(عربانصاری، شاهرود، ١٣٨٩) طرز تهیه دقیق تر آن به این شرح است که دویسـت و پنجـاه گـرم زرشـک تازه را با چهار لیوان آب (حدود یک لیتر) در دیگی لعابی 2 میریزنـد و وقتـی رنگ زرشک ها رفت ، آب آنها را از یک صافی ضخیم عبور مـیدهنـد و بـه آن کمی آبلیمو اضافه میکنند و بار دیگر، یک کیلو شکر درون دیگ مـیریزنـد و پیچش یا زور پیچ ظرف مسی رنگ شربت را تیره میکند."